Görög Örökség Ελληνική Κληρονομιά - H-ellin.com

εμπόρου Demetrius Mancsugu (7-1779) που διέθετε ένα μικρό μαγαζί σιο Vac ιο 1757 στο κτήριο
του Δημαρχείου (και που μετά μετακόμισε στο Szentendre). Η οδός όπου βρίσκεται η εκκλησία
ονομάζεται «οδός των Ελλήνων». Στον πλαϊνό τοίχο του ναού βρίσκεται το επιτύμβιο μνήμα του
Péter Bratovics, έλληνα εμπόρου του Vac σε ελληνική και ουγγρική γλώσσα, το ελληνικό κείμενο
του οποίου είναι το εξής:
Κάτω του μία πιο πρόσφατη επιγραφή:
«Αυτός ο άνθρωπος ωσείχόρτος
Αι ημέραι αυτού ωσεί άνθος του αγρού
Εν τω μέσω του ναού τούτου κείται το σώμα
Του εν Κυρίω αναπαυθέντος δούλου του Θεού
Πέτρου Μπράτοβιτζ
Εμπόρου και πολίτου ταύτης της πόλεως Βατζί
Ενός των κτητόρων του αγίου ναού τούτου
Όστις ζώσας 64 έτη ανεπαύθη
Τη 3 Νοεμβρίου 1802»
«Στο κτήριο αυτό υπήρχε ο ναός της
ελληνορθόδοξης σερβικής εκκλησιαστικής
κοινότητας του Vác από το 1793-1963 »
Δεν ξέρουμε εάν η ελληνική και ουγγρική επιτάφια επιγραφή κατασκευάστηκαν τον ίδιο καιρό.
Στην εικόνα που παριστάνει την ταφόπετρα η χρονολογία στο τέλος της ελληνικής επιγραφής
μπορεί να διαβαστεί ως 1802, αλλά και ως 1809. Ο μακαρίτης ήταν τδιαίτερα απλόχερος. Με τη
διαθήκη του άφησε μεγάλα χρηματικά ποσά για διαφορετικούς κοινωνικούς σκοπούς. Μερικοί
υποστηρίζουν την άποφη ότι τον είχε ως πρότυπο ο Mór Jókai, όταν έφτιαχνε το πρόσωπο του
Athanáz Brazovics στο μυθιστόρημα του «Χρυσός άνθρωπος».
Ας επτστρέψουμε στη χρονολογία της επιτάφτας επιγραφής. Εάν η ουγγρική επιτάφια
επιγραφή συμπίπτει χρονολογικά με την ελληνική, τότε είναι απόδειξη μίας αρκετά πρώιμης
αφομοίωσης στο Vác. Υποστηρίζει τη θεωρία αυτή κατ το γεγονός ότι εδώ εκδόθηκε το 1801 το
βτβλίο με τίτλο «Προσευχές της θείας λειτουργίας της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της
Ιερουσαλήμ». Επίσης εδώ εκδόθηκε το 1802 το βτβλίο του Teodor Steriady Έλληνα εμπόρου του
Tata που περιλάμβανε αποστολικά λειτουργικά αναγνώσματα. Οι ερευνητές και ιστορικοί
αναφέρονται συχνά σ' αυτό το τελευταίο βιβλίο αλλά όχι στο πρώτο!
Ο ναός του Vac ήταν λιγότερο καλά διακοσμημένος από τους άλλους ναούς της εποχής.
Στις επιστημονικές βιβλιογραφίες γίνετατ λόγος γτα μία ετκόνα μικρότερου μεγέθους του Αγίου
Νικόλαου που φιλοτεχνήθηκε σε ένα εργοστάσιο του Ráckeve γύρω στα 1770. Περιγραφή του
ναού: «Οδός Görög νούμερο 6. Ελληνορθόδοξος ναός με τρούλο σε σχήμα κρεμμυδιού και
κωδωνοστάσιο στην πρόσοψη. Κλίτος με τρεις καμάρες, αψίδα του θριάμβου με κίονες. Εικονοστάσιο.
Κλασικιστικός άμβωνας και επισκοπικός θρόνος, κλασικιστικό αγιασματάρι από κόκκινο μάρμαρο.
Νότια θύρα με πέτρινη κάσα. Οικοδομήθηκε το 1793.» Το εικονοστάσιο σύμφωνα με τις πληροφορίες
που έχουμε ήταν απλό, περιείχε μόνο ττς βαστκές εικόνες οι οποίες σήμερα βρίσκονται στο
Szentendre. Η εκκλησιαστική κοινότητα αρχικά ιδρύθηκε από Έλληνες, αλλά με τον καιρό έγινε
σερβική και γρήγορα ερημώθηκε.
Κατά την έρευνα των ληξταρχτκών βτβλίων της Βούδας και πιο συγκεκριμένα του Tabán
βρήκαμε ότι στις αρχές του 1900 καταγράφηκαν δύο αδέλφια κάτοικοι του Vac που είχαν
προσηλυτιστεί στην Ορθοδοξία. Ο ναός από το 1963 λειτουργεί σαν αίθουσα εκθέσεων, αλλά στις
πολιττστικές ειδήσεις αναφέρεται και σήμερα σαν «Ελληνική εκκλησία».
Συνοψίζοντας, είναι φανερό ότι η θρησκεία στους κύκλους της πρώτης ελληνικής
διασποράς θεωρούνταν βασική δύναμη συνοχής. Οι ελληνικές κοινότητες του Balassagyarmat,
Békés, Diószeg, Gyöngyös, Karcag, Kecskemét, Léva, Miskolc, Nagykanizsa, Nagyvárad (Op
αντέας), Nagyszombat (Τρνάβας), Nagyszeben (Σίμπιου), Πέστης, Sopron, Szentes, Tokaj, Ungvár,
Vác και Zimony οικοδόμησαν ναούς ή παρεκκλήσια. Τον 18° αιώνα ιδρύθηκαν 35 ελληνικές
κοινότητες στην Ουγγαρία.
Ερευνώντας το πεπρωμένο του ελληνισμού των προαναφερόμενων πόλεων φαίνεται
καθαρά ότι για το δεύτερο μισό του 19°" αιώνα η αφομοίωση επιταχύνθηκε με αποτέλεσμα ο
63