Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena ... - Euskara

115
bera esan dezakegu Subjunktibo aditz-modua ordezkatzen duen ' -
tzeko' menderagailuari buruz .
Baina urrats honen ezaugarririk bereziena, gure ustez behintzat,
subjektuarekiko komunztadura erabiltzea da . Subjektuarekiko
komunztadura hau adizki iragangaitzetan zein iragankorretan ikus
dezakegu, eta haur honek gauzatzen duen lehen pertsonakomunztadura
da .
- Hirugarren urratsa 2 ;o4 ;24-2 ;05 ;o5-2 ;o6 ;o5 grabaketetan hasten
dela iruditzen zaigu . Grabaketa hauetan komunztadura-anitza eta
pluralgiledun adizkiak erabiltzen hasten da (nahiz 2 ;o4 ;11
adinagaz 'dagoz' erabili duen) . Hona hemen darabiltzan zenbait :
'dira', 'zait', 'dut', 'du', 'ditu', 'dugu', 'dute', Idiot' .
'dit' eta 'dizut' laguntzaileak ; eta 'noa', 'doa', 'dira',
'dagoz', 'daukazu' eta 'daukagu', trinkoak . Gainera, une
honetan, adizki jokatudun esaldiaren erabilpena %-eko 72-ra
(menderagailudun esaldi adizki jokatubabeak kontatu barik, %-eko
83-a litzateke) heltzen da (aditzen batez buruturiko esaldien
artean, noski) .
Urrats honetan zehar-osagarriarekiko komunztadura bete-betean
darabil, adizki iragankorrez zein iragangaitzez . Osagarri
zuzenarekikoa, ostera, oraindik ez .
- Laugarren urratsa 2 ;o7 ;o5 adineko grabaketan gauzatzen hasten
dela iruditzen zaigu . Oraingoan, eta adizki desberdinak, pertsonakomunztadurari
begira darabiltzan arren, iraganaldiko adizkiak
ekoizten hasten da : 'zen', 'zuen' eta 'dio-n' . Oraingoan '-n'
morfema da eragingarria, eta haurrak bi eratara darabil berau,
arauak eskatzen duen bezalaxe, eta orainaldiko adizkiei gehituz .
Grabaketa honetatik aurrera, iraganaldiko adizki berriak ekoizten
jarraituko du . Une honetan, bestalde, adizki jokatudun esaldien
erabilpena %-eko 89-ra heltzen da (%-eko 97-a menderagailudun
esaldi adizki jokatugabeak kontatu barik) .
- Boskarren urratsa : 2 ;o8 ;13 adineko grabaketatik aurrera osagarri
zuzenarekiko komunztaduraren erabilpena ikus dezakegu . Hala ere
zera zehaztu behar dugu : arlo honetan haur honek singularreko eta
pluraleko hirugarren pertsonari dagozkion formak baino ez dituela
berezten (guk aztertu dugun korpusean, noski), eta beraz, pertsona
ezberdinik ez duela gauzatzen, numeroa baino .
- Baliteke urrats gehiago ere gertatzea, hara nola, modu
desberdinei dagozkien adizkiak erabiltzerakoan, baina guk aztertu
dugun hiru urte arteko korpusean halako adibide gutxi aurkitu
dugu : subjuntiboko eta ahalerako bana baino ez 2 ;lo ;12 eta 2 ;11 ;12
adina duenean .
Adizki jokatuek adierazten duten komunztadura, denbora eta modu
ezaugarrien erabilpena, haur honen ekoizpenean, honela bil
dezakegu :