Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena ... - Euskara

325
esaldietan, oso goiz ikus dezakegu haur honen korpusean . Oraindik
direlako ustezko mendeko NZ-esaldietan inolako konplementagailurik
erabiltzen ez duenean . Hona hemen ikus ditzakegun lehen adibideak :
(373) be(s)tie e(z) daki(t) nun da(n)! (M . 2 ;oo ;22)
(374) zure kamiona ez dakit nun da(g)o(en) (M . 2 ;o6 ;11)
- Ezezko NZ-esaldia, ostera, behin baino ez du gauzatzen . Hona
hemen adibidea :
(375) nun (ez) da kabitzen? (M . 2 ;o4 ;oo)
Ekoizpen honetan 'ez' ezeztapen-partikula gauzatzen ez duen arren,
lehenago ere ikusi dugunez, argi dago bere izatea, testuingurua
azterturik zein aditz-multzoaren ordena-aldarazketa ikusirik .
Bestalde, aditz-multzoaren ordena-aldarazketa esaldi
deklaratzaileetan aldi honetan dagoeneko beti gauzatzen du,
salbuespenik gabe .
2 ;o7 ;ol adineko grabaketan esaldi deklaratzaileetako
konplementagailu erantsien erabilpena ikus dezakegu lehen aldiz .
Hona hemen adibideak :
(376) hori aparkaute da(g)uela (M . 2 ;o7 ;ol)
(377) bestela jo eingo (do)tzutela(dizudala) (M . 2 ;o7 ;ol)
- 2 ;o9 ;o4 adineko grabaketan mendeko NZ-esaldietako konpegongunera
aurreratutako adiki jokatuei ' -(e)n' konplementagailua
eransten die lehen aldiz . Hemendik aurrera, erabilpen hau
zuzentzat jo dezakegu, lantzean behin gauzatzen ez duen arren, %
90 aldiz behintzat burutzen du eta . Hona hemen hasierako adibide
bat :
(378) be(g)itu zelan e(g)in daben Itsasok! (M . 2 ;o9 ;o4)
- 3 ;ol ;o2 adineko grabaketatik 4 ;oo ;17 adineko grabaketara doan
aldian 2 ;o4 ;oo adineko grabaketatik aurrera ikusi duguna ikus
dezakegu .
Aldi honetan gauzatzen dituen NZ-esaldiak osagai-ordena hauetakoak
dira :
(d) (X) - NZ - A- (2 adibide, % 3-a)
(379) zein zabaldu? (M . 4 ;oo ;17)
(e) (X) - NZ - A+ (53 adibide, % 76-a)