Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena ... - Euskara

123
5 .1 .5 . EZEZKO ESALDIEN GARAPENA
Azpiatal honetan ezezko esaldien garapena deskribatzen saiatuko
gara .
Ezezko esaldi hauen gertatzeari buruz eritzi desberdinak dauden
arren Gobernu eta Uztardura Teoriaren bidea onartzen eta
erabiltzen duten hizkuntzalarien artean 24 , argi dago, guztien
eritziz, ezezko perpausetan gertatzen den adizki aldarazketa, INFL
kategoriaren barruan, edo beraren gainetik dagoen ezeztapenaren
kategoria bereziaren barruan dagoela . Aldarazketa hau, ez dago,
beraz, KONP kategoriaren eremuan .
Lehen ikusi dugunez, Lakarentzat (1988c eta e) ezeztapena INFL-en
gainetik ezkerretan dagoen burua den bitartean, Ortiz de
Urbinarentzat (1990) INFL-en mendean dago, eta INFL-en ezkerretara
egon arren, ezeztapenaren burua eskubitan dago .
Beste ezaugarriak aztertzean egin dugun legez, lehenengo adibideak
jarriko ditugu, eta ondoren datu-deskribaketa eta datu-azterketa
egiten ahaleginduko gara .
5 .1 .5 .1 . Hona hemen 'ez' ezeztapenaren erabileraren adibideak,
adinaren aruera tajuturik :
1 ;o5 ;19 : 'a(rg)ia bapez' 25
1 ;o7 ;2o : 'hori ez'
1 ;o8 ;28 : 'hemen tena (b)apez', 'hemen (b)apez', 'hemen (b)apez
txotxo'
1 ;lo ;o2 : 'oihala ez', 'hori oihala ez', 'atea ez', 'hau ez',
'hara ez', 'zu ez', 'hemen ez', 'holan ez', 'ez, nirea',
'ezin atara', . . .
1 ;11 ;o5 : 'ez ibili', 'hemen ez', 'ez, hemen ez', 'pila be ez',
'hori ez', 'ama hori ez!', 'ezin hartu', 'ezin ibili'
2 ;oo ;o5 : 'zu ez', 'ez, dantzan ez', 'Jurgi(re)na ez', 'txaloak
holan ez' 'holan ez' 'aramarioa ez' '"zorionak beti" ez'
'ez da(g)u hemen', 'ez juen ama!', 'ez, hemen ponua', . . .
2 ;oo ;26 : 'hori ez', 'hemen ez', 'hori bapez', 'inor ez',
'bakar(r)i(k) ez', 'hor ez da(g)o', 'ez da(g)o zezena', 'hemen
ez da(g)o', . . .
24 Ikus Ortiz de Urbinaren eritzia ('Operator movement and verb second phenomena in Basque' edo 'Sane
Parameters in the Grammar of Basque' deritzoten Lanak) edo Lakarena ('Constraints on sentence negation : The
case of Basque' edo 'Ezeztapena euskaraz' izeneko Lanak) .
25 'Bapez' bizkaierazko hitza, euskara estandarrez 'bat ere ez' Litzateke ('bat bere ez' muLtzoaren kontrazioa
hain zuzen) .