Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena ... - Euskara

194
5 .2 .7 . BEHIN BEHINEKO ONDORIO-BILKETA
O . haur elebakarraren azterketa burutzerakoan egin dugun moduan,
azpiatal honetan, M . haur elebidunak euskararen jabekuntzagarapenean
burutzen dituen aro desberdinak zehazteari ekingo
diogu .
Argi utzi nahi dugu haurraren hizkuntza-jabekuntzaren garapena
deskribatzerakoan proposatzen ditugun aro desberdinak guk
mugatutakoak direla haurrak gauzatzen dituen gramatika-ezaugarri
berrien arauera . Esan gura duguna zera da : aroek ikerketa
metodologikoa egiterakoan geuretzat direla baliogarriak, horrela
hizkuntza-j abekuntz aren garapena urratsez urrats gauzatzearen
aldeko frogak izan ahal izateko .
Bide horretatik abiatuz, eta gure azterketa haurrek hitz biko
ekoizpenak erabiltzen hasten direnean has¡ dugunez, hots,
holofrase edo hitz bakarreko aldia bazterrean utzi dugunez, hemen
eta hemendik aurrera igarri ahal izan ditugun urrats desberdinei
aroak deituko dizkiegu . Baina aroen zenbatzea (lehena, bigarrena,
. . .) gure metodologia errazteko baino ez da .
Direlako aroak mugatzerakoan, beraz, gramatika-ezaugarri berrien
jabekuntzaz baliatu behar izango dugu .
Horrela, gure hipotesiak dioenez, guk aztertu dugun korpuseko
datuen arauera behinik behin, O . haur honek, bere hizkuntzajabekuntzaren
garapenean, hitz biko esaldiak ekoizten hasten
denetik, gutxienez laupabost aro desberdin burutzen dituela
baiezta dezakegula uste dugu, gauzatzen dituen gramatika-ezaugarri
desberdinen erabilpenari begiratuz behinik behin .
Direlako laupabost aro desberdin horiek, holofrasearen ondoren
gertatzen direnak, ondoko berezitasun nagusiak dauzkate . Edo beste
era batera esanik, ondoko gramatika-ezaugarrien erabilpena
erakusten dituelako (edo erakusten ez dituelako, hain zuzen)
mugatu ditugu aro desberdinak :
- Lehen aroan haurrak ez du inolako gramatika-ezaugarririk
erabiltzen, lexiko-kategoria ezberdinen ezagupenarena izan ezik .
Ekoizten dituen hi edo hiru hitzetako esaldietan, hitz desberdinak
ez daude gramatika-ezaugarriren batez tajuturik . Haurrak lau
lexiko-kategoria desberdineko hitzak erabil ditzake : izenak,
adjektiboak, aditzak eta aditzondoak . Eta esaldiak ekoiztean,
lexiko-kategoria desberdineko hitz-gonbinaketak egin ditzake,
baina inola ere ez gramatika-ezaugarriren baten arauera .
- Bigarren aro batean, eta lehen gramatika-ezaugarriak
darabiltzalarik, gauzatzen dituen esaldiak AS-en (Aditz-sintagma)
egituraren barruan jar ditzakegula uste dugu . Beste hitz batzukaz
esanik, haurrak gauzatzen duen lehen gramatika-ezaugarria AS-ena
da, eta erabilpen berri honek aldi berezi bat mugatuko du,
erabilpen berrietarako prestatzen duen bitartean .