Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena ... - Euskara

126
2 ;oo ;05 adinaz, adizki jokatuak erabiltzen hasten den une berean,
hasten da ezeztapen-partikula adizki jokatuekaz erabiltzen, eta
hemendik aurrera beti erabiliko du ohizko ordenean, ezeztapenpartikula
aurrean, alegia . Grabaketa honetako adibidean, gainera,
'ez' ezeztapen-partikulak eta adizki jokatuak osatzen duten
multzoa esaldiaren buruan ikus dezakegu :
(132) ez da(g)o hemen (0 . 2 ;oo ;o5)
2 ;oo ;26 adineko grabaketan, 'ez' ezeztapen-partikulak eta adizki
jokatuak osatzen duten multzoaren beste egongune bat ere ikus
dezakegu : esaldiaren amaiera . Hona hemen adibidea :
(133) hor ez da(g)o (0 . 2 ;oo ;26)
2 ;o4 ;11 adineko grabaketan, ezezko esaldietan gertatzen den aditzmultzoaren
barruko aldarazketa ikus dezakegu lehenengoz :
(134) ez da kausten (0 . 2 ;o4 ;11)
Kontutan izan behar dugu ohizko ordenaz eraikitako adibideak
(aditz jokatugabea + adizki laguntzailea) 2 ;oo ;o5 adinaz hasi
dela gauzatzen . Hemendik aurrera, ezezko esaldietan noski, halako
ordena-aldarazketak beti egoki burutuko ditu 26 .
2 ;o4 ;24 adineko grabaketan, dagoeneko ezeztapen-partikulak eta
aditzak osatzen duten multzoa esaldiaren edozein egongunetan ikus
dezakegu :
(135) ez da apurtuko (0 . 2 ;o4,24)
(136) gainien ez da kabitzen (0 . 2 ;o4,24)
(137) hor(r)ek ez dau(du) eruten(eroaten) (0 . 2 ;o4,24)
(138) ez da ez da jausi hori (0 . 2 ;o4,24)
2 ;o5 ;o5 adineko grabaketan, adizki laguntzailedun ezezko
esaldietan erabiltzen dituen ordena desberdinen adibideak ugaldu
egiten dira . Hona hemen beste adibide bi, lehenengoan esaldiko
osagai bat adizki laguntzailearen eta adizki jokatugabearen
bitartean tartekaturik, bigarrenean partitibo-markaren erabilera
erakusten diguna :
(139) ez da biziketa jausiko (0 . 2 ;o5 ;o5)
(140) ez da(g)o kotxerik (0 . 2 ;o5 ;o5)
- Bestalde, mendeko ezezko perpausen garapena ere ikus dezakegu,
baina beranduago . Mendeko ezezkoak bi multzotan bananduko ditugu,
aide batetik adizki jokaturik ez dutenak eta bestetik adizki
jokaturen bat dutenak .
Horrela, adizki jokaturik gabekoen kasuan ezeztapen-partikula beti
aditz jokatugabearen aurre aurrean gauzatzen du :
26 Ez gara hemen mendeko ezezko perpausez ari . Perpaus bakunetan gertatzen dena baino ez dugu deskribatu nahi .