Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena ... - Euskara

191
ekoizten duen arren, behin ere ez du delako konplementagailua
erabiltzen .
Gainera ez dago bat ere argi, kausazkotzat jo daitekeen adibidean,
(368) esaldian, 'eta' konplementagailua ala koordinagailua den .
Testuingurua arakaturik, bietariko edozein izan daiteke eta .
Hurrengo konpiementagailuak noiz ekoizten dituen ikusirik,
goiztiarra deritzogu adibide honetakoari konplementagailua
izateko . Lehen ekoizpen hau gauzatu ondoren, ez zaigu berriro
agertzen hiru urte egin arte .
- Mendeko zehargalderak eta harridurak, 1 ;11 ;o6 adinekotik aurrera
sarri darabiltza, baina 2 ;o9 ;o4 adinera arte ez du ' -(e)n'
konplementagailua erabiltzen . Hona hemen erabilpen-eza derakusten
adibideak :
(372) beitu zelan doie(doa)(n)! (M . 2 ;oo ;oo)
(373) bestie ez dakit nun da(n) (M . 2 ;oo ;22)
(374) beitu zer e(g)in dau(du)(en) kotxie(k)! (M . 2 ;o3 ;11)
(375) zure kamioie ez dakit nun da(g)u(en) (M . 2 ;o5 ;lo)
- Mendeko zehargalderetan eta harriduretan, 2 ;o9 ;o4 adinekotik
aurrera batzutan konplementagailua ekoizten duen bitartean
bestetan ez du ekoizten . Hala ere, egitura hauei dagokien ordena
egokia da . Hona hemen era bietako adibideak :
(376) beitu ves zelan egoten dan, tonta! (M . 2 ;o9 ;o4)
(377) niriek ez daki(t) nun da(g)uz(en) (M . 2 ;o9 ;o4)
(378) beitu zer e(g)in dot(en)! (M . 2 ;lo ;o4)
(379) ez dakit nun da(g)uen ha(hura) kotxie (M . 3 ;oo ;2o)
Bestalde, 2 ;o2 ;11 adineko grabaketan mendeko esaldi
denboragabeetako aditzei eransten zaizkien menderagailuak hasten
da erabiltzen : '-ta' hain zuzen . Hona hemen une honetako
adibidea :
(380) bestie da(g)u apurtute (M . 2 ;o2 ;11)
Jarraian mendeko esaldi denboragabeetako adizki jokatugabeei
eransten zaizkien beste zenbait menderagailu ere erabiltzen hasten
da, hara nola, 2 ;o3 ;11 adinaz ' -tzea' ; 2 ;o4 ;11 adinaz ' -tzeko' ;
2 ;o3 ;11 adinaz ' -tzen' . Hona hemen zenbait adibide :
(381) nik be gura do(t) ba(z)ka(1)tzia (M . 2 ;o3 ;11)
(382) kolasteko (M . 2 ;o4 ;11)
(383) ze e(g)iten na(g)u buztena (M . 2 ;o3 ;l1)
- Mendeko esaldi denboragabeetako menderagailuak ekoizten hasten
den une berean, mendeko esaldi denboradunetako aditzaren aurrean
jartzen dituen menderagailu askeak ere hasten da erabiltzen .