Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena ... - Euskara

195
- Hirugarren aro baten, gramatika-ezaugarri berriak erabiliko ditu
haurrak . Oraingoan IS (Inflexio-sintagma) deitu dugun kategoriaren
ezaugarriak eta egitura erabiliko ditu . Agian, INFL-en gramatikaezaugarri
hauen konplexutasuna ikuririk, erabilpen hau urratsez
urrats, mailakaturik, burutuko du . Haatik, hainbaten, beren
erabilpen osoa hurrengo aroetan edo urratsetan ere garatzen
ikusiko dugu .
- Laugarren aro bat IS osoaren eta KS-en (Konp-sintagma)
ezaugarrien eta egituraren erabilpenak mugatuko du . Aro honetan,
beraz, INFL eta KONP funtzio-kategorien erabilpenak bideraturik
dagoeneko perpausaren oinarrizko egitura erdietsia izango du .
- Hemendik aurrera baliteke INFL-en zenbait ezaugarri, hara nola
pertsona-komunztadura anitza, denbora eta modua, eta KONP-en
zenbait konpiementagailu eta beste ezaugarriren erabilpena
gertatzea .
Zehaztu egin ditugun arook, haur honengan, horrela gertatzen
direla uste dugu :
5 .2 .7 .2 . Lehen aroa : 1 ;o7 ;14 - 1 ;o7 ;27 .
Aldi honetan haur honek ekoizten dituen esaldirik gehienak hitz
bakarrekoak diren arren, eta hitz biko egiturak oso gutxi izanik,
hitz biko aroaren hasieran dagoela esan dezakegu .
1 ;o7 ;14 adineko euskarazko grabaketan hitz biko egitura
ulergarririk ekoizten ez duen arren, adin bereko gaztelaniazko
grabaketan, euskarazkoaren jarraian eginik dagoena, eta bere
aitarekin gaztelaniaz hitz egiten diharduenean, hitz biko
euskarazko sei ekoizpen euskaldun gauzatzen ditu . Sei ekoizpen
hauetatik, bi, aditzen batez osaturikoak dira ; eta aditz biak,
gainera, adizki trinkoak dira :
(394) han da(g)u(z) (31) (M . 1 ;o7 ;14)
(395) no daki(t) (32) (M . 1 ;o7 ;14)
1 ;o7 ;27 adineko grabaketan hitz biko bi esaldi ulergarri baino ez
ditu ekoizten . Eta hauetariko bata baino ez du aditzen batez
osatzen :
(396) ez da(g)u
Esaldi hau, 1 ;o7 ;14 gaztelaniazko grabaketako euskarazko esaldiak
bezalaxe, adizki trinkoren batez burutua dago .
Horregatik, eta datu urri dugun arren, aldi honetan, haur hau guk
lehen arotzat mugatu dugun aldia gauzatzen ari dela iruditzen
zaigu, hots, gramatika-ezaugarririk gabeko aroa edo aro aurresintaktikoa
.
Aldi honetan ekoizten dituen datuek erakusten digutenez, aditza
amaieran ekoizten du eta darabiltzan adizki trinkoek ez dute
pertsona-komunztadurarik erakusten, aitzitik, pertsona-