Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena ... - Euskara

229
(563) hau bota du Peruk (P . 2 ;o5 ;26)
Guzti hau ikusirik, zera esan dezakegula uste dugu : aide batetik,
dagoneko, adizki jokatu trinkoak eta laguntzaileak berezten hasi
dela .
Bestetik, nolabait, pertsona-komunztadura arloko lehen
ezberdinketa ere burutu duela singularreko lehen eta hirugarren
subjektu-pertsonei dagozkien morfemak ('-t' eta '-0') egoki
erabiltzean . Baina berezketa honen datatzea, beharbada, 2 ;o5 ;26
adineko grabaketan egin beharko genuke, eta ez lehenago .
Baina honez gain, bigarren urrats honetan, adizki jokatu trinkoen
kopurua ugalduz doa, beti singularreko hirugarren subjektupertsonari
dagozkion adizkiak erabili arren :
(564) (i)biltzen doa (P . 2 ;o5 ;26)
Lehen urratsean ekoizten dituen adizki jokaturik gabeko esaldiak
ere badarabiltza bigarren urrats honetan . Hona hemen adibide
batzu :
(565) hemen sartu (P . 2 ;04 ;15)
(566) lurra bota (P . 2 ;o4 ;15)
(567) Peru (er)osi kutxi bat (P . 2 ;o5 ;26)
3- Beste urrats bat 2 ;o7 ;o9 adineko grabaketatik aurrera ikus
dezakegu . Horrela, adin horretatik aurrera, adizki jokaturik
gabeko esaldiak (menderagailudunen batez osaturikoak kontutan izan
barik) la desagertu egiten dira, bakanen bat izan ezik .
Gainera, adizki jokatu laguntzaileen kopurua eta desberdinketa
ugaldu egiten da :
(568) nik kakikia hartuko dut (P . 2 ;o7 ;o9)
(569) behar (du)zu (P . 2 ;o7 ;3o)
(570) beti beti formal egoten naiz kotxean (P . 2 ;o9 ;o5)
(571) ikusi behar dugu [pitia] (P . 2 ;o9 ;o5)
Adibide hauek begiratuez gero, subjektuarekiko komunztaduraren
erabilpena, iragangaitzetan zein iragankorretan, argia dela ikus
dezakegu . Gainera, adizki jokatu laguntzaileez gain, adizki jokatu
trinkoekaz ere igar daiteke delako erabilpena :
(572) nik [xx] da(u)kat (P . 2 ;09 ;05)
(573) zuk ez dakizu (P . 2 ;o9 ;o5)
Hala ere, urrats honetan, oraindinoko ezin dezakegu ikus
subjektuarekiko komunztaduraz gaineko beste komunztaduraren