Haur euskaldunen hizkuntzaren jabekuntza-garapena ... - Euskara

Aditza hasieran edo tartean duten esaldi hauei buruz hainbat
zehazpen egin beharrean aurkitzen gara . Batetik, aditza hasieran
duten 6 adibideetatik, 4 adizki jokatudun ezezko esaldiak dira,
eta beraz, esaldiaren buruan dagoena ezeztapen-partikulak eta
adizki jokatuak osatzen duten multzoa da :
(107) ez da(g)0 hemen (0 . 2 ;oo ;o5)
(108) ez da(g)o zezena (0 . 2 ;oo ;26)
(109) ez da(g)o garbian (0 . 2 ;o2 ;oo)
(110) ez dauz(daude) zikinak (0 . 2 ;o4 ;11)
Aditzaz hasten diren beste adibide biak honakoak dira :
(111) eba(g)i nik (0 . 2 ;o0 ;05)
(112) ipini honek(hauek) (O . 2 ;02 ;00)
Bestalde, 2 ;oo ;o5 adineko grabaketatik 2 ;o4 ;11 adineko
grabaketarako aldian aditzen batez osaturiko esaldien osagaiordena
aztertuez gero zera ikus dezakegu (osagaiak subjektutan
(S), aditzetan (A) eta osagarrietan (0) berezi ditugularik) :
------------------------------------------------------------------
5 .11 . TAULA : 0 . HAURRAREN ADITZEN BATEZ OSATURIKO ESALDIEN OSAGAI-
ORDENAREN AZTERKETA ETA SAILKAPENA 2 ;00 ;05-etik
2 ;04 ;11- rainoko ALDIA .
2 ;00 ;05 :
2 ;00 ;26 :
2 ;o1 ;19 :
2 ;o2 ;00 :
2 ;o3 ;o9 :
2 ;o4 ;11 :
guztira
11
13
19
42
39
32
120
(S) (O)A SAO A(O) (S) OAS X
9 - 2 - -
12 - 1 -
17 1 - - 1
34 4 2 - 2
32 3 3 1
25 4 1 1 1
guztira : 156 129 12 6 4 5
% 83 % 8 % 4 % 3
Taula honetako datuak borobiltzearren, mintzagairen bat duten
esaldiak sailkatzerakoan, delako mintzagaia ez dugu kontutan izan,
eta beste osagaiez baliaturik sailkatu dugu esaldia . Horrela,
adibidez, esaldiaren lehen osagaia mintzagaitzat harturik, ondoko
esaldiak (S)(0)A osagai-ordenakotzat jo ditugu :
(113) o(ra)in hori apurtuta (0 . 2 ;o2 ;oo)
(114) hemen bestie da(g)o (O . 2 ;o3 ;o9)
Bestalde, taula honetak o datuak ikusirik, zera esan dezakegu :
(S)(O)A osagai-ordena erabiliena dela, aldi honetako esaldien % 83
egiten osatzen baitu . Argi dago multzo honetan batzutan