1rzZ1XN

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
(416) Hau da lehengo txirrindularia
Horrek bi esanahi bai baititu:
1. Hau da lehendik ezagutzen zen txirrindularia (eta, agian, egun ez du
kurritzen).
edo,
2. Honek irabazi du itzulia (hots, hauxe izan da lehenbizikoa).
Euskalki edo hizkera batzutan oso ongi bereizten dira bi horiek, lehengo
eta lehenengo. Anbiguetatea desegin nahi baldin badugu, bada, hobe da
ordinalen kasuan lehenengo aldakia bakarrik erabiltzea.
Hori dela eta, bi gauza desberdin ditugu ondoko hauek:
(417) (a) Lehcngoan ikusi nuen
(b) Lehenengoan bizi da
Azkenik, ordena bat amaitzen duenari honela deituko diogu:
(418) (a) Azken
(b) Azkenengo
(e) Azkencko
Zenbait euskalkitan, hala eta guztiz, -engo atzizkia ez da mugatzen aipatuko
kasuetara eta beste guztietan ere ageriko da:
(419) (a) bigarrcn
(b) laugarren
bigarrcngo
laugarrcngo
bigarrcncko
laugarrcncko
Lafittek
lirateke:
birden, heren, laurden, etab. ere aipatzen ditu. Hortik sortuko
(420) (a) Lehcngusu
(b) Hcrengusu
hcrcncgun
Lehentxeago data aipatu denez gero, ez da esan beharrik ordinalak erabiltzen
direla mendeak izendatzeko:
(421) Hirugarren rncndca
134