1rzZ1XN

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
Hala ere, galdegaia aditza bera baldin bada, hots, gure adibidean, ematen
dugun infonnazio berria Txanogorritxuren amonari eztiari buruz zer genatzen
zaion bada, badira beste bi era ere hau adierazteko:
(58) (a) Zer gertatu zaio zuen aitari?
(b) Hit egin da gure aita
(e) Hit da gure aita
Hau da, egin erabil dezakegu laguntzaile gisa, edo aditza perpausaren
hasieran ipin dezakegu.
Egin erabili ohi den euskalkietan, halere, bigarrenak (hU da gure aita),
lehenak ez bezala, denborazko zentzua du: dagoeneko hU da bailio eta
horrenbestez ez da gehiago Zer gertatu zaio...? -ren erantzuna.
Eta honek beste bereizketa batera garamatza, galdegaiari dagokion alor
honetan. Denborazko zentzua duela esatea, 000 galdegaia aditza (hots, ekintza)
bera ez baizik ekintza horren baiezkotasuna, afrrmazioa, dela esatea, gauza bera
bait litzateke. Beraz, aditza galdegai dela esatean, honako bereizketa hau egin
daiteke:
1. Aditzak adierazten duen ekintza bera da galdegai, eta hau adierazteko
erabiltzen ditugu goian aipatutako hiru moduak (3 eta 7).
2. Aditzak adierazten duen ekintzaren afinnazioa, baieztapena, da galdegai.
Kasu honetan ezin dugu egin erabili. Aditza perpausaren hasieran ipintzeaz
edo, perpausaren barnean badoa, aurreko ataletik berezirik ahozkatzeaz
baliatuko gara. Goiko adibidean:
(59) Hit da gure aita (edo, gure aita / hil da)
dioen hartan, lehendik dakigu aita hilzorian dagoela; beraz, aita elementu
ezaguna da eta hU ekintza, edozein momentutan espero duguna. Eta orain
ekintza hori gauzatu dela baieztatzen dugu.
Galdegaia den aditza sintetikoa baldin bada, ba- aurrizkia hartuko du, OOota
ez, ezezkoa bada:
(60) (a) Gure aita badator, (edo) ez datar
(b) Badator gure aita, (edo) ez datar
18