1rzZ1XN

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-[
(594) (a) Egin nahi duzun lana egileko trebe da gizon hori
(b) Perretxiko guztiak ez dira jateko onak izaten
(e) Ez naiz zure arazoak konponlzeko gai
(d) Liburu hori ulertzen zail(a) / gaitz(a) / erraz(a)/ neke da
Izan daiteke, baita, bestelako izen sintagma bat ere:
(595) (a) EUzari hurbil dago Joxcren etxea
(b) Diruz aberats zen baina osasunez bchartsu
(e) Ondoan zabal etapuntan rnchar (Ax., 15)
(d) Ezta aphezetako on (Ax., 239)
4.2.3. Kategori aldaketak
4.2.3.1. Izen bihurtutako izenondoak
Aipatua dugu euskaraz sarritan gertatzen den kategori aldakortasuna:
zenbaitetan ez dakigu adjetibo baten aurrean gauden ala adberbio baten aurrean.
Beste batzutan gose, bero, hotz, egarrí eta antzeko hitzak izenondo nahiz izen
izan daitezke. Noiz gauden bataren eta noiz bestearen aurrean, beti bezala,
testuinguruak argituko digu:
Ur hotza esaten badut hotz adjetibo dela badakigu izenaren eskuinetara
agertzen delako. Baina Hotz handía esaten badut, badakigu hotz izenaren
lekuan dagoela. Beraz, hotz kasu honetan izena dugu.
Zenbait atzizki erantsiz ere ízentzen ahal ditugu adjetiboak. Adibidez, gozo +
tasun = gozotasun. Gozo adjetibo bada ere, gozotasun izena da. Baina,
atzizkirik gabe ere zenbait adjetibo izen bihur daitezke. Horietako itzulirik
emankorrena IGenit. + Adj. izendlla + mugatzailea/ esapidea dUgll. Adibidez:
(596) (a) Sagardoarcn gozoa (= sagardoarcn gozotsuna)
(b) Nckcarcn JUlndia (= nckcarcn handitasuna)
(e) lustiziarcn bortitza! (justiziarcn bortiztasuna) (Ax., 92)
Horrelakoitzuliak, batez ere, harridurazko esaldietan erabiltzen ditUgll,
baina hortik kanpo ere erabil daitezke. Gallr, agian, horrelako ordez -tasun
atzizkira jotzen dllgll, hizkuntza astunagotllz, dlldarik gabe.
176