1rzZ1XN

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
diferentzia funtsezkoa da eta ez, anitz eta aunitz-en artekoa bezalakoa,
itxurazkoa.
Adibide hauek ikusirik, hurbil gaitezen orain gramatikaren eremura.
Morfologian, ikusi dugun legez, itxurazko altemantziak ugari dira euskalkien
artean; aldiz, egitura sintaktikoetara gatozela, askoz gaitzago da bi egitura
funtsean batetara biltzea. Alegia, balio berdineko bi egitura gramatikal, ia beti
anitz eta as/w-ren parean ipiniko genituzke, ez anitz eta aunitz-en parean. Hori
horrela delarik, euskara jatorra den edozein egitura sintaktikok badu euskara
batuan lekurik eta hortik baztertzea nekez justifika daiteke, gure ustez. Euskara
batuaren arauek esaten ahalko digute, bada, halako egitura nola idatzi behar
den, ortografikoki eta bide batez morfologiari dagokionez, baina zein egitura
erabil dezakegun jakiteko euskararen beraren gramatika orokorrera jo beharko
dugu, zeren hor euskara batuak berez deus guti erantsiko 000 kenduko baitu.
Nolanahi ere, gaur egun euskal morfosintaxia ofizialki guri arautua baldin
badago, nahitaez hala izan behar du, harik eta alor zabal hau bere osotasunean
eta bere aberastasunean ongi eta zehazki ezagutzen eta ezaguterazten, aztertzen
eta deskribatzen deino. Osotasuna eta batasuna elkarren kontrakotzat hartzen
dituena oker dabil; eta osotasunean aniztasuna gertatzen bada, aniztasun horren
barman bilatu behar batasuna, edo gutienez hortik abiatu behar batasunera
heltzeko.
Zer esanik ez, liburu honetako azalpen eta adibideetan (idazle
zaharrengandik hartuetan izan ezik, jakina) Euskaltzaindiak dagoeneko emanak
dituen idatz arauak bete ditugu, eta gainera finkatzeke dirauten puntuetan ere
axalekotzat dauzkagun altemantzia dialektalen aurrean estandarizazioranzko
bidea hartzen saiatu gara, hor gure erizpideek inolako asmo edo balio
arauemailerik ez duten arren, Euskaltzaindiak erabaki ofizialik hartzen ez duen
bitartean behintzat. Euskara batuak espresuki baztertu ez dituen formak,
euskara izanez gero, euskara batuan ere erabiltzeko libre gara idazleok eta kasu
horietan on deriztegun bideak aukeratleko eta erizpideak erabakitzeko ere
bai..., geuretzat, jakina. ez hesterentzat. Hain zuzen ere, aukera egin eta
erabakiak hartzerakoan --eta jaklnaren gainean nahiz ohargabeki hartu behar
arauak, finkatzen ez diren bitartean-. idazten duen edozein euskaldunek
apurtxo bat eragiten dio euskara hatuan azkenean nagusituko den joera
finkatzeko prozesuari, azken batez Euskaltzaindia euskara erabiltzen duen
herriaren morroi baita, ez besterik.
xxx