1rzZ1XN

4. DeklÚlabideko taulak
Oharra:
- zerok, zebok, zeurok, zeboni fonnen artean zerok proposatuko genuke. Kontua hauxe da:
pluraleko jokabidea plural hurbilekoaren arauera egin (Larramendi: zerok, zerol) ala bigarren
erakuslearen pluraleko paradigmaren arauera: zeroriek, zeroriei, zerorien, e.a Badirudi usadioa
bigarren aukeraren aldera makurtzen dela.
Nihaur eta beronen tankerako fonnekin, orohar, hiru arazo hartuko ditugo kontuan:
1) Ergatiboa. Singularrean, -haur dugo beti absolutuan (gu, singular gisa hartzen da).
Ergatiboan, formarik zaharrena -haurk dugo (Etxepare), baina aspaldi honetan -haurek ere
aurki daiteke (Lafitte-ren gramatika lekuko). Hau dela eta, ohart gaitezen beste kasuetan ez
dela -e- epentetikorik sartzen (nihaurlan). Gaur egungo euskara mintzatuan -hau"ek forma
erabil~en da maiz, baina ez bide du azken honek oinarri sendorik literaturan. Ikusirik nork,
zerk, hark eta honelako formak onetsi direla, hemen ere nihaurk, hihaurk, guhaurk, zuhaurk
formak onetsi beharko genituzkeela dirudi. Beharbada, biak ontzat eman litezke:
nihaurklnihaurek, e.a.
2) Leku-denborazko kasuak. Gramatika guztietan (Ithurry, Géze, Lafitte, Gavel) -lan,
-larik, -lara formak ematen dira (eta haiek bakarrik gainera). Kontuan izanik zulan, zUlarik,
zulara eta halakoak ez direla (?) aintzakotzat harto euskara batuaren eredurako, zer egin hemen?
Nahiz eta gramatiketan agertzen ez diren, oso nekeza egiten zaigu bailan, gana, edo ganik
formak ez sartzca nihaur 000 zuhaur-en paradigmetan. Badirudi hiru aukerak ontzat jo beharko
genituzkeela: zu(re)ganik I zurre) bailarik I zUlarik; zuhaur(en)ganik I zuhaur(en) bailarik I
zuhaurtarik.
3) Bigarren pertsona pluralekoa. Nahaste handia dago puntu honetan euskara mintzatuan.
Euskara idatziaz ari garela, iduri luke jokabide nagusia -hau erakuslearen pluraleko jokabidea
erabiltzea dela (Gavelek, Lafittek eta Ithurryk hala diote). Idazteko tenorean zui- forman
oinarritzen gara: zuihauk, zuihauek, zuihauei, e.a
451