1rzZ1XN

Euskal Gramatika. Lehen Urratsak-I
d) Badira, hemen ere, aditzondo bilakatu diren edo bederen aditzondo gisa
nolabait estereotipaturik erabiltzen diren adizlagunak: aurrera, gora, kanpora,
barnean, kanpoan, behean, goian, aldamenean, goiti...
2.2.2.3.3. Lekua adierazten duten esaera adberbialak ere ez dira falta:
- galdekariak: nondik nora (moduzko esanahia ere badu).
- bestelakoak: han hemen, han-hor-hemen, harat-hunat, non-edo-non, nonedo-han,
nora-edo-hara, nondik-edo-handik, gain-behera, tokian-tokian, hor
nonbait...
- inesiboari jarraiki: aldapan gora, maldan behera, kalean barrena, kalean
zehar (hortik zehar)... Horrelako esaeretan aditzondoak posposizio gisako
zerbait dira eta, beraz, esaera irekiak dira: kalean gora, mendian gora,
eskaileretan gora...
- gero eta .. .-ago egitura: gero eta urrunago.
2.2.2.3.4. Lekuzko aditzondoek ere, erakusleak batez ere, adizlagun bat
eraman dezakete aposizio bezala, bai aditzondoaren erreferentzia mugatzeko
(hor goien, han urruti...), bai gehigarri huts hura indartzeko (han bertan...).
Eta alderantziz ere gerta daiteke: aditzondoa bera izan daiteke beste adizlagun
baten aposizioa: mendian urruti...
2.2.2.4. Modu aditzondoak
2.2.2.4.1. Modu aditzondoen galdekaria nola da (B zelan). Honek ez du
deklinabide atzizkirik hartzen; nolatan, nolaz (eta B zelanik), izan ere, forma
soilen pareko dira eta daramaten atzizkia ez da gehigarri hutsa baizik, inolako
edukin berririk, espresibitatea 000 ez bada behintzat, erasten ez duena.
Inguruko erdaretan bezala, galdekari honek bere moduzko esanahiaz
bestelako inguruak ere agertzen ditu. Horrela, esate baterako, zergatia ere
galdetzen du sarri askotan (nola egin duzu hori? = zergatik egin duzu hori?).
Bestetan, berriz, isilpeko aditzen bat daitekeela medio, baieztapen edo
ezeztapen indartsua gordetzen duen itaun erretorikoa egiteko erabiltzen da:
330