Download hier het complete rapport. - EduDivers

steeds gewoner, nooit gewoon
10 Psychisch welbevinden en zelfacceptatie van
homojongeren
174
Diana van Bergen en Jantine van Lisdonk (scp)
10.1 Minority stress: uitdagingen in het leven van homojongeren
Uit internationaal en Nederlands onderzoek blijkt dat homoseksuelen kwetsbaar zijn
voor een lager psychisch welbevinden in vergelijking met de heteropopulatie (zie bv.
Gilman et al. 2001 voor gegevens over de vs; Sandfort et al. 2001 voor Nederland). Homomannen
hebben relatief veel angst- en stemmingstoornissen en lesbische vrouwen
hebben een verhoogde prevalentie van alcohol- en drugsmisbruik. Ook werd duidelijk
dat suïcidaliteit (zelfmoordgedachten en zelfmoordpogingen) vaker voorkomen
bij homoseksuele dan bij heteroseksuele volwassenen (De Graaf et al. 2006). Hoe het
precies is gesteld met de psychische gezondheid van Nederlandse homojongeren is
onbekend en zal in dit hoofdstuk worden besproken.
Op het welbevinden en de geestelijke gezondheid van homojongeren zijn ten eerste
algemene risicofactoren van invloed (bv. stressvolle levensgebeurtenissen zoals echtscheiding
van de ouders, een rouw- of verlieservaring). Daarnaast bestaan er specifieke
stressoren voor de homojeugd die ontstaan doordat homojongeren deel uitmaken
van een minderheidsgroep in de samenleving. Deze stressoren worden minority stress
genoemd en hebben hun wortels in het gegeven dat maatschappelijke verhoudingen
en structuren gefundeerd zijn op heteroseksualiteit (Meyer 2003). Doordat de seksuele
voorkeur van homo- en biseksuelen afwijkt van de norm, kunnen zij zich ‘anders’ of
minderwaardig voelen en reacties in hun omgeving kunnen dergelijke gevoelens bevestigen.
Dit kan consequenties hebben voor het welbevinden. Minority stress kan ten eerste
bestaan uit het meemaken van homonegatief gedrag en het gebrek aan acceptatie in de
omgeving, dat zowel chronisch als kortdurend van aard kan zijn. Daarnaast vormt het
anticiperen op de negatieve houdingen die men ondervindt of verwacht en de aanpassingen
die men hiervoor maakt, zoals pogingen om de seksuele voorkeur te verbergen,
een mogelijke bron van stress. Tot slot kunnen negatieve houdingen tegenover homoseksualiteit
zoals die in sommige delen van de samenleving bestaan ertoe leiden dat
deze attituden door homoseksuelen (gedeeltelijk) worden verinnerlijkt. Homoseksuelen
kunnen als gevolg hiervan zelf minder positief denken over homoseksualiteit en over
zichzelf. Dit proces wordt geïnternaliseerde homonegativiteit genoemd (Meyer 2003).
Minority stress kan van invloed zijn op het psychisch welbevinden en bijvoorbeeld uitmonden
in depressieve klachten, een laag zelfbeeld of suïcidaliteit. In dit hoofdstuk wordt
bekeken hoe het is gesteld met het psychisch welbevinden van homojongeren. Om dit
te bestuderen wordt achtereenvolgens ingegaan op de volgende vragen: Welke mate van
zelfacceptatie hebben jongeren ten aanzien van hun seksuele voorkeur? Welke individuele
en sociale aspecten beïnvloeden de zelfacceptatie? (§ 10.2). Zijn jongeren ermee op
hun gemak om openlijk homoseksueel te zijn of is dit juist lastig voor hen?