Download hier het complete rapport. - EduDivers

de k ast op een kier
vooral onmannelijke jongens slecht. Lesbo’s uit alle onderzochte groepen kiezen vaak
voor oplossingen die de lieve vrede met de familie bewaren: ze studeren zo lang dat een
huwelijk uit het zicht raakt, ze trouwen met een homoman of zorgen dat ze voor werk of
opleiding ver van de familie wegkomen. Of ze scheiden van hun heteroman zodra een
eerste kind is geboren: aan de familieverplichting is voldaan en een eigen seksueel leven
ligt in het verschiet. Een cultuur van zwijgen en verbergen biedt (smalle) uitwegen om
seksuele voorkeuren te verbloemen.
De problemen van lesbo’s lijken dus een uitvergroting van de problemen van vrouwen in
de onderzochte groepen in het algemeen, en ze lijken vooralsnog meer in de privé- dan
in de publieke sfeer te liggen. Deze problemen zijn daarom niet minder ernstig, wel minder
zichtbaar. Het is een gevolg van het feit dat lesbo’s, vanwege culturele factoren, minder
openlijk en duidelijk (kunnen) zijn over hun seksuele voorkeuren. Zij ‘kiezen’ eerder
voor compromissen dan voor confrontatie – beide overigens opties die eerder worden
afgedwongen dan werkelijk gekozen.
Aan de lesbische kant springt in positieve zin vooral het matiwerk van de Surinaamse
vrouwen eruit (zie hoofdstuk 14 over Surinaamse Nederlanders). Zij kenden in Suriname
niet alleen een goed ontwikkelde lesbische cultuur die in Nederland voortbestaat, maar
ook een eigen Surinaamse lesbobeweging. Deze koos in het verleden voor een duidelijke
lesbische identiteit. Kennis van het matiwerk, net als van andere historische voorbeelden
van homocultuur in andere etnische groepen, kan in het onderwijs worden ingezet
om aan te geven dat homoseksualiteit geen specifiek westers fenomeen is maar altijd en
overal, weliswaar in wisselende vormen, voorkwam. Tot nieuwe emancipatiestrategieën
onder Surinaamse vrouwen in Nederland heeft deze traditie echter nog niet geleid.
18.5 Historisch perspectief
Dat homoseksualiteit moeilijk ligt in etnische minderheden is niet het gevolg van een
onvermijdelijke clash of civilizations, maar van historische ontwikkelingen. De Marokkaanse
en Turkse ‘gastarbeiders’ die in de jaren zestig en begin jaren zeventig in Nederland
arriveerden, lijken aanvankelijk vaak weinig moeite te hebben gehad met homoseksualiteit.
Een onverwachte bevinding van dit onderzoek is dat menigeen al kort na aankomst
in Nederland kennismaakte met mannen die homoseksueel bleken te zijn. Zulke ontmoetingen
waren gekleurd door nieuwsgierigheid, solidariteit en soms ook erotiek.
Linkse, seculiere organisaties als kman en htib 2 vonden een bondgenoot in het coc,
dat zich rond 1980 uitdrukkelijk inzette voor het bestrijden van fascisme, racisme en
antisemitisme (het afr a-project). Vanaf de tweede helft van de jaren zeventig raakten
etnische en seksuele ‘buitenbeentjes’ echter van elkaar vervreemd. Marokkaanse en
Turkse jongemannen werden huisvaders door gezinsvorming of -hereniging en met de
komst van gezinnen won ook religie aan belang, helemaal voor hen die hun baan verloren.
Velen profileerden zich als moslims en islamitische organisaties overvleugelden
linkse, niet-religieuze organisaties. Terwijl de homobeweging in deze jaren politieke
successen behaalde, groeiden de berichten over de homovijandigheid van jonge Turkse
en vooral Marokkaanse Nederlanders. Voor de buitenwereld was het al snel een uitgemaakte
zaak dat dit te maken had met hun godsdienst, want sinds de Iraanse revolutie en
327