Download hier het complete rapport. - EduDivers

steeds gewoner, nooit gewoon
18.3 De spelers en het spel
In hoofdstuk 12 beschreven we hoe homoseksualiteit vanaf de jaren zestig ingeburgerd
is geraakt in de Nederlandse samenleving en cultuur. We wezen daarbij onder meer op
de bijdrage van grootschalige sociale veranderingen. Het is de vraag of gesignaleerde
ontwikkelingen als individualisering, ontkerkelijking, democratisering en seksuele liberalisering
zich ook in de onderzochte groepen voordoen. Individualisering botst binnen
de vijf gemeenschappen met sociale controle en familienormen vormen obstakels voor
een eigen ontwikkeling van individuen. Onder moslims is van een proces als ontkerkelijking
nauwelijks sprake. De meeste Marokkaanse en Turkse Nederlanders blijven zich
als moslim zien en de relevantie van het geloof binnen deze groepen is in de afgelopen
decennia, door verschillende oorzaken, alleen maar groter geworden. Bij de protestanten
is het beeld gemengd. Hoewel ook voor hen religieuze richtlijnen onverminderd van
kracht blijven, zijn ‘orthodox-gereformeerden’ schoorvoetend de weg ingeslagen die
de mainline protestanten bewandelden in de jaren zestig zeventig: de weg die voert van
acceptatie van de ‘homofiele geaardheid’ naar aanvaarding van homoseksuele relaties.
Dat gebeurt op gezag van professionals (theologen en anderen) en is daarom meer een
autoritaire dan een democratische gang van zaken.
Van democratisering – dat mensen en in het bijzonder homo’s en lesbo’s voor hun eigen
belangen opkomen – is ook nauwelijks sprake in de vijf groepen. Er is geen seksuele
hervormingsbeweging zoals indertijd de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming
(nvsh). Feminisme is, behalve bij de Surinaamse Nederlanders, vooralsnog vooral
een zaak van vrouwen die buiten de behandelde gemeenschappen zijn getreden. De
ontwikkeling van een ideologie van seksuele en seksegelijkheid is het verst gevorderd bij
de Surinaamse groep maar is nog vreemd aan de Marokkaanse, Turkse en protestantse
groep. Met andere woorden: de factoren die homo-emancipatie veertig jaar geleden
bevorderden, zijn in de behandelde groepen veelal afwezig. Nu lijkt de enige weg om
een zelfstandig homo- of lesboleven te kunnen leiden individuele desertie uit de eigen
groep.
Toch zijn er enkele meer specifieke ontwikkelingen te benoemen die wellicht op termijn
bevorderlijk kunnen zijn voor acceptatie van homoseksualiteit in de onderzochte
groepen. Uit dit onderzoek blijkt dat kennismaking met homo’s en lesbo’s van vlees
en bloed veel vooroordelen of bezwaren kan wegnemen en begrip of sympathie kan
kweken. Bevorderlijk zijn vooral ontmoetingen met mannen en vrouwen in de directe
omgeving, die men aanvankelijk niet als homoseksueel, maar als collega, docent, klas-,
sport-, buurt- of geloofsgenoot heeft leren kennen. Van iets minder belang is het virtueel
kennismaken met Bekende Nederlanders, tenzij het gaat om iemand uit de eigen
groep (bijvoorbeeld advocaat Spong voor Surinamers), die wel degelijk lijkt bij te dragen
aan grotere acceptatie. Autochtone bn’ers als Jos Brink, Paul de Leeuw en Pim Fortuyn
bevestigen soms onbedoeld de gedachte dat homoseksualiteit een eigenaardigheid zou
zijn van witte, seculiere druktemakers. Ook in de naaste omgeving maakt bekend echter
niet altijd bemind: Chinese, Marokkaanse, Surinaamse en Turkse Nederlanders die zich
kenbaar maken als homoseksueel krijgen al gauw het verwijt dat ze niet alleen hun eigen
reputatie, maar ook die van de familie of zelfs de hele gemeenschap op het spel zetten.
324