Download hier het complete rapport. - EduDivers

als er ma ar niet openlijk over gesproken wordt
16 Als er maar niet openlijk over gesproken wordt;
Turkse Nederlanders over homoseksualiteit
Gert Hekma, m.m.v. Bram Hendrawan (UvA)
16.1 De Turkse gemeenschap in Nederland
In Nederland wonen 380.000 personen van Turkse herkomst. De eerste mannelijke
immigranten kwamen hier in de jaren zestig en zeventig als ‘gastarbeiders’ en vanaf eind
jaren zeventig volgden hun verloofden, vrouwen en kinderen. De meeste migranten
komen van het platteland in Centraal Turkije. Naast de soennitische hoofdstroom leven
in Nederland ongeveer 100.000 alevieten, die bekend staan als liberaler in hun religieuze
opvattingen en daarom in het verleden in Turkije werden vervolgd. Stedelingen
uit Istanbul en Ankara zijn liberaler dan plattelanders, maar van hen zijn er weinig naar
Nederland gekomen. De ongeveer 40.000 Turkse Koerden zijn wat conservatiever en
leven hier naast 25.000 Koerden die uit Irak, Iran en Syrië komen (Van Wilgenburg 2006).
De Turkse Nederlanders vormen een groep die Nederlanders zien als minder lastig dan
Marokkaanse of Antilliaanse Nederlanders. De laatste groepen kennen respectievelijk
ruim anderhalf en tweemaal zoveel verdachten van criminele feiten als Turkse Nederlanders
(Van Noije en Wittebrood 2009). Eerwraak komt onder Marokkaanse Nederlanders
niet voor, wel onder Turkse (en vooral onder de Koerden). Turkse Nederlanders zijn verder,
net als Marokkaanse, minder geïntegreerd in de Nederlandse samenleving, zien zich
vaker als religieus en hebben minder moderne opvattingen over man-vrouwverhoudingen
dan Surinaamse of Antilliaanse Nederlanders; ook zijn de verschillen tussen eerste
en latere generaties klein – er is slechts geringe verandering van Turkse opvattingen in
Nederlandse richting vast te stellen.
Dit hoofdstuk bespreekt hoe Turkse Nederlanders denken over homoseksualiteit en
welke ontwikkelingen zich onder hen hebben voorgedaan sinds de jaren zeventig. Het
onderzoek is gebaseerd op literatuurstudie en op interviews met sleutelfiguren (zie de
lijst aan het eind van dit hoofdstuk).
16.2 Homoseksualiteit in Turkije
Het Ottomaanse Rijk kende aan de mannenkant een rijke geschiedenis van knapenliefde
en travestie met sultans die jongensharems onderhielden en soldaten die knapen meenamen
op krijgstochten om hen als echtgenotes te dienen (El-Rouayheb 2005). Istanbul
was rond 1900 een metropool waarheen Europeanen en ook Nederlanders trokken om
hun oriëntalistische en homoseksuele verlangens te bevredigen (Feenstra Kuiper 1905).
Aan dat verleden kwam een eind in de Eerste Wereldoorlog. In de jaren twintig werd
Turkije een seculiere staat waar homoseksuele handelingen niet strafbaar waren. Met de
scheiding van kerk en staat die nu weer onder druk staat, kreeg het land een voorbeeldfunctie
in de islamitische wereld. Omdat de seculiere staat weinig verandering bracht
287