Download hier het complete rapport. - EduDivers

steeds gewoner, nooit gewoon
automatisch een negatieve betekenis’, maar de overige respondenten benadrukken dat
het een scheldwoord is: ‘Vandaag de dag durf ik dat zelf ook niet in de mond te nemen,
bij mij thuis.’ (am) Dat verklaart misschien waarom Sd, die als kind maar weinig contact
had met andere Marokkaanse Nederlanders, het nooit hoorde gebruiken. hb noemt
zeml een ‘equivalent voor flikker’, en ms vertaalt het als ‘nicht’.
Anders dan het Nederlandse scheldwoord ‘mietje’ zinspeelt zeml niet alleen op gender
(i.c. onmannelijkheid) maar ook, specifieker, op seksuele activiteit – of liever gezegd
passiviteit. 15 De term wordt niet alleen gebruikt als een scheldwoord voor jan en alleman
(zoals ‘homo!’) maar ook ter aanduiding van jongens die daadwerkelijk seks hebben
met andere jongens of mannen, of daar althans van worden beticht: ‘Het meisje van de
jongens.’ (oc) Kenmerkend voor een zeml is dat hij in dat seksuele contact een ondergeschikte
rol speelt:
Als je zeg maar de actieve homoseksueel bent, dan ben je een man; daar is niets mis mee.
[...] Maar als je het ‘gebruiksvoorwerp’ bent, ‘het lijdend voorwerp’, dan word je anders
beschouwd. 16
oc typeert de zeml met de treffende contaminatie ‘neukpaaltje’: een ‘pispaaltje’ (iemand
die zich alles moet laten welgevallen) én een (potentieel) seksueel object. ‘We hadden
een zeml in de groep en die werd getolereerd. […] Hij had pas een probleem als hij er
openlijk mee liep te koketteren. […] Hij was altijd iemand die erbij liep en afhankelijk was
van de jongens in de groep. Alsof het een orde in de gevangenis is.’ (oc)
Uit de term zeml spreekt dus een opvatting van homoseksualiteit die nauw samenhangt
met same-sex peer groups, de daarin gecultiveerde mannelijkheid, en het bevestigen daarvan
door seksuele activiteit (met name penetratie). De term werd en wordt in Marokko
toegepast op jongens of mannen die er niet in slagen om hun mannelijke eer hoog te
houden, doordat ze zich niet kunnen (of willen) verweren tegen de seksuele avances van
geslachtsgenoten – of althans tegen de aantijging dat ze daarvoor open zouden staan
(Eppink 1977: 111, 125). Door zijn ‘onmannelijke’ gedrag verspeelt een zeml niet alleen zijn
individuele mannelijke eer maar zet hij ook de reputatie van zijn familie op het spel. am
vond het daarom opmerkelijk dat hij eens hoorde hoe een moeder haar eigen zoon, die
erg verwijfd was, lachend uitmaakte voor ‘zeml’. cg kende in Marokko een zeml die met
de vrouwen kookte en boodschappen deed, en in die rol helemaal werd geaccepteerd.
Naast zeml noemen sommige respondenten ook de termen lûtiy en liwât, die beide zijn
afgeleid van de Arabische uitdrukking qawm lût, ‘het volk van Loet’, onder joden en christenen
beter bekend als de inwoners van Sodom. Net als in de bijbel (Genesis 18-19) wordt
in de koran (zie o.a. 7:80-81; 26:165-166; 27:54-55; 29:28-29) verteld dat dit volk door God
werd uitgevaagd, maar een verschil is dat Loet (alias Lot, Lût) in de islam wordt geëerd
als ‘profeet’ (net als Ibrahim/Abraham, Moesa/Mozes, e.a.). Vandaar misschien dat hb
lûtiy opvat als ‘een beschaafde term, die je kunt vergelijken met “homo”.’ am wijst echter
op de negatieve connotaties en merkt op dat de term niet vaak wordt gebruikt: ‘Ik hoor
het vaker hier in Nederland dan in het dorp waar ik ben opgegroeid.’ Die opkomst van
lûtiy (of liwât) is wellicht te danken aan de ‘voordelen’ die deze term heeft ten opzichte
van zeml: a) het is geen scheldwoord, en kan dus ook in beschaafd gezelschap worden
gebruikt; b) het is klassiek Arabisch in plaats van dialect; c) het vestigt de aandacht op
270