Lessen voor een Belgisch tijdsbeleid Een analyse van Europese ...

openingstijden en soms centralisatie om zorg en diensten beter bereikbaar te maken, het
aanpassen van werktijden om problemen rond arbeid aan te pakken, aanpassingen van
ruimte en mobiliteit en soms centralisatie om problemen rond ruimte en duurzaamheid te
remediëren en tijdsbanken om algemene tijdsproblemen op te lossen. We achterhaalden
dat bepaalde thema’s belangrijker zijn voor sommige doelgroepen. Dit is bijvoorbeeld het
geval bij projecten rond ‘ruimte’ die gericht zijn op burgers & gemeenschap en families,
het thema ‘zorg’ dat zich uitsluitend richt op families en het thema ‘diensten’ dat de
gebruikers ervan en families beoogt. Dit is een duidelijke indicatie dat verschillende
thematieken inherent verbonden zijn met bepaalde doelgroepen.
We onderzochten in welke mate de verzamelde projecten aansluiting vonden bij de
doelstellingen van het federale plan duurzame ontwikkeling 2004-2008. Hoewel geen van
de zes thema’s van het plan van duurzame ontwikkeling centraal staat in de onderzochte
tijdsprojecten stellen we toch vast dat in het overzicht van tijdsinitiatieven vier van de zes
thema’s van het plan voorkomen. Het opvangen van de vergrijzing van de bevolking en
het beperken van gevaren voor de volksgezondheid vinden we niet (expliciet) terug. De
strijd tegen armoede en voor sociale inclusie; een verantwoordelijker beheer van
natuurlijke hulpbronnen; beperking van klimaatveranderingen en een intensiever gebruik
van schone energie en het vervoerssysteem verbeteren zijn wel aanwezig, mits de laatste
drie thema’s samen werden gevoegd. De thema’s van het plan duurzame ontwikkeling
spitsten zich echter weinig toe op het aspect tijd en het lijkt dat tijdsinitiatieven zelf vaak
niet bewust zijn van de duurzame effecten die ze met zich meedragen. Dit is te wijten aan
het feit dat de initiatieven gericht zijn op het verlichten van tijdsproblemen die
voortvloeien uit het samenkomen of het op elkaar afstemmen van verschillende
levenssferen. De vaststelling dat initiatieven vooral op de vlakken zorg, tijd en ruimte
actief zijn ondersteunt dit. Ontwikkelingen zoals de toegenomen arbeidsmarktparticipatie
van vrouwen en het stijgende aantal eenpersoonshuishoudens hebben (nieuwe)
tijdsproblemen gecreëerd en het is vooral op deze problemen dat de onderzochte
initiatieven zich richten. Duurzaamheid is geen probleem waaraan men dagelijks het hoofd
moet bieden, voor de tijdsproblemen waarop de onderzochte initiatieven zich richten is dat
wel in grote mate het geval. Aandacht voor duurzaamheid trad wel regelmatig als
neveneffect op van initiatieven.
We onderzochten ook de context van de landen waaruit initiatieven afkomstig waren (zie
hoofdstuk 4). Omdat de landen gekenmerkt werden door uiteenlopende contextgegevens,
konden de buitenlandse voorbeelden niet zomaar worden vertaald naar de Belgische
situatie. Daarom gingen we na in welke mate de Belgische situatie vergelijkbaar is met de
buitenlandse situatie. Daartoe werd België met de andere landen vergeleken aan de hand
van een reeks indicatoren, zoals de tewerkstellinggraad van mannen en vrouwen, het
aandeel van deeltijds werk in een land, de mogelijkheden wat betreft ouderschapsverlof en
kinderopvang, de schooltijden, de wetgeving inzake werk- en openingstijden, het
voorzieningenaanbod… Dit werd gekaderd in de analyse van Esping-Andersen aangaande
verzorgingsregimes.
131