Lessen voor een Belgisch tijdsbeleid Een analyse van Europese ...

vrienden kan ontmoeten. Hij zal ook geconfronteerd worden met botsende tijdsordes. Hij zal
zelf werken wanneer vrijetijdsvoorzieningen open zijn of wanneer zijn kinderen van school
moeten worden gehaald. Het voordeel van minder strakke temporele normen is dat er
mogelijks minder congesties zijn. Wanneer mensen gespreid werken zijn ze niet op dezelfde
tijdstippen onderweg van en naar het werk. Daardoor kunnen er bijvoorbeeld minder files zijn.
Daarnaast kan de tijdsordening minder evident worden wanneer teveel mensen deelnemen
aan verschillende levenssferen. In de kostwinnerssamenleving namen mannen niet of beperkt
deel aan het huishouden en vrouwen niet of beperkt aan de arbeidsmarkt. Ieder had een
beperkt aantal rollen in het dagelijkse leven. De hedendaagse samenleving wordt eerder
gekenmerkt door rolpluralisme. Mannen en vrouwen participeren aan arbeid en huishouden,
zijn actief in kinderzorg en hebben elk hun vrijetijdsbestedingen. In een dergelijke situatie
stelt het probleem zich dat de temporele rollen die gelden in elke levenssfeer, voor elke rol,
met elkaar soms in botsing komen of dat ze niet altijd met elkaar te verzoenen zijn. Elk
handelingsverband waarin het individu actief is, heeft zijn eigen tijdsorde, zijn eigen temporele
voorschriften en normen. Naarmate een individu meer rollen en activiteiten moet integreren,
moet hij meer tijdsordes en voorschriften op elkaar afstemmen.
“…they (activities) have to be fitted subject to certain constraints: constraints of
temporal location (i.e. when particular activities are to be carried out) which
interact (…) with the constraints of spatial location; constraints of duration – some
activities gave a set or minimum duration (e.g. football matches), so engaging in
the activity requires the individual to find a vacant or free ‘time slot’ of at least
the required length. Some activities are constrained to take place within the frame
of a certain sequence (e.g. sleep-wake-wash-dress). Some are constrained to
happen with a given frequency (e.g. eating two or three times a day). And there
are some constraints of volume or density per week (e.g. 35 hours of paid work
per week, or five machine loads of washing per week).” (Gershuny, 2000: 90).
Daardoor neemt de kans op temporele conflicten tussen activiteiten en rollen toe. De kans
wordt bijvoorbeeld groter dat het individu op hetzelfde moment op verschillende locaties moet
zijn. Dat hij onvoldoende tijd kan besteden aan bepaalde activiteiten of dat hij afspraken
ronduit misloopt. Het individu heeft dan tijd tekort om te doen wat hij zou willen of moeten
doen. Hij wordt ook geconfronteerd met de botsende ritmes van de rollen en
handelingsverbanden waarin hij actief is. Zo ontstaat het conflict tussen schooltijden van de
kinderen en werktijden van de ouders voor de meeste tweeverdieners omdat de school vaak
veel vroeger stopt dan de werktijd eindigt.
In een dergelijke situatie is er geen sprake van minder normering. De culturele logica van elke
levenssfeer, met zijn eigen normen legt beslag op het individu. Bij toegenomen participatie
aan het maatschappelijke leven zijn meer mensen onderworpen aan meer verschillende en
18