Lessen voor een Belgisch tijdsbeleid Een analyse van Europese ...

duidelijk actiever wordt besteed dan vroeger, blijft die dag een specifiek ontspannend en
sociaal karakter behouden.
De tijdsbestedingsgegevens ondersteunen evenmin de these van de 24 uursamenleving. Het
collectieve karakter van een aantal activiteiten, zoals werken en eten, mag dan wel licht zijn
afgenomen, er blijft een duidelijke collectieve cadans bestaan die de verschillende dagdelen
een eigen betekenis geeft. Er is nog altijd een tijd om op te staan, om te werken, om te eten,
om te ontspannen en om weer naar bed te gaan. Ondanks de vermeende opmars van de
individualisering houdt de individuele tijdsbesteding nog steeds sterk vast aan sociale normen.
Er wordt vandaag minder op afwijkende tijden gewerkt dan op het einde van de jaren tachtig.
Wellicht hebben mensen de afgelopen 150 jaar nog nooit zo massaal in duidelijk collectief
afgebakende tijdsbestekken gewerkt als vandaag. Hoewel in sommige sectoren (bv. bij
havens) avondwerk, nachtwerk en weekendwerk meer voorkomt, blijven deze tijdstippen voor
de uitvoering van betaalde arbeid uitzonderlijk. De analyses van tijdsbudgegevens geven
duidelijk aan dat het discours over temporele flexibiliteit en de 24 uurseconomie in ons land
empirisch niet gefundeerd is. Van de vaak aangekondigde kakafonie van een samenleving die
nooit meer slaapt is dus (nog) geen sprake (Glorieux, Koelet, ea, 2006).
2.4.6. Mobiliteit verstart
Mobiliteit met de wagen zorgde er in de 20 ste eeuw voor dat veel mensen zich makkelijk van
de ene naar de andere plaats konden verplaatsen en lange afstanden konden afleggen. Omdat
dit voorheen ondenkbaar was, heeft de auto een positieve bijdrage geleverd tot de
emancipatie van de mens. Deze ongebreidelde vrijheid gaat evenwel hand in hand met
externe gevolgen zoals verkeersopstoppingen, de schadelijke effecten op sociaal vlak en het
milieu (FPDO, 2004: 79).
Het mobiliteitsprobleem wordt voor een groot deel veroorzaakt doordat een (te) grote groep
mensen zich op eenzelfde tijdstip op eenzelfde plek bevindt. Daardoor loopt het wegverkeer
vaak vast of zitten we opeengepakt in overvolle treinen en bussen. Deze verkeerspieken
hebben vooral te maken met het collectieve ritme van school en werk. De begin- en eindtijden
van onderwijsinstellingen en de blijvende dominantie van de standaardwerkdag, van 9.00 tot
17.00 uur (Glorieux ea, 2004), zorgen ervoor dat heel wat Vlamingen op hetzelfde moment
onderweg zijn. Dat kunnen we illustreren met een tempogram van de verplaatsingsactiviteiten
(zie figuur 1).
36