Lessen voor een Belgisch tijdsbeleid Een analyse van Europese ...

TABEL 2: INITIATIEVEN VOLGENS THEMA
Thema Aantal %
Tijd 19 23
Arbeid 6 7
Zorg 20 25
Diensten 13 16
Ruimte 17 21
Duurzaamheid 6 7
Totaal 81 100
Uit tabel 2 valt meteen op dat drie thema’s zeer vaak voorkomen: ruimte, tijd en zorg. Een
kwart van de initiatieven richt zich op het thema zorg. Deze vaststelling ondersteunt de
eerdere beschrijving van de toegenomen arbeidsparticipatie van vrouwen en de daarmee
gepaard gaande evolutie naar een tweeverdienersamenleving. Ook de toename van
eenpersoonshuishoudens kan het hoge aantal projecten rond de combinatie van arbeid-privé
beïnvloeden. Samen met de tweeverdienergezinnen worden zij namelijk het meeste met
tijdsconflicten geconfronteerd (Knulst & van Beek, 1990; Elchardus & Glorieux, 1994;
Tremblay & Villeneuve, 1997; Van Dongen & Danau, 2003). Dat tijd als thema vaak voorkomt
is natuurlijk ook een gevolg van het feit dat we expliciet op zoek gingen naar projecten die
werken rond tijdsproblemen. Dat we veel projecten onder ‘ruimte’ kunnen rubriceren wijst
wellicht op het een groeiend bewustzijn dat ruimte- en tijdsproblemen vaak met elkaar
verbonden zijn. Veel van deze initiatieven zijn er overigens op gericht functies terug samen te
brengen die door sterk doorgedrongen differentiatie geografisch en temporeel gescheiden
werden, wat we in hoofdstuk 2 aanwezen als één van de basisoorzaken van veel hedendaagse
tijdsproblemen. Duurzaamheid wordt zelden expliciet in verband gebracht met tijdsproblemen.
Dit hoeft niet te betekenen dat er geen aandacht is voor het duurzame aspect, maar het
bewustzijn dat tijdsinitiatieven ook op dit vlak heel heilzaam kunnen zijn, is blijkbaar nog niet
erg aanwezig. Arbeid is ook slechts in zes initiatieven aanwezig als thema. Dit betekent niet
dat de manier waarop onze arbeidstijd georganiseerd wordt geen aanleiding geeft tot
hedendaagse tijdsproblemen. Integendeel, het is vaak één van de tijdsordes die door zijn
dwingende en prioriterende karakter weegt op de vrijheidsgraden in andere tijdsordes en
daardoor vaak ook aanleiding geeft tot veel hedendaagse tijdsproblemen. Het feit dat we
weinig initiatieven vinden rond arbeid is wellicht eerder een gevolg van het feit dat de sociale
actie rond arbeidstijdproblemen in grote mate geïnstitutionaliseerd is en voorwerp is van
onderhandelingen tussen werkgevers en vakbonden. Voor burgerinitiatieven is er weinig
speelruimte op dat vlak.
60