Lessen voor een Belgisch tijdsbeleid Een analyse van Europese ...

2.3.2. De toegenomen arbeidsmarktparticipatie van vrouwen
Een tweede kenmerkende evolutie in de naoorlogse westerse samenleving was de toename
van de vrouwelijke arbeidsdeelname. Deze ontwikkeling heeft een verregaande impact gehad
op de maatschappelijke tijdsordening en de tijdsproblemen van alledag (Hochschild, 1989,
1997; Harrington, 1991; Elchardus & Glorieux, 1994; Glorieux, 1995; Elchardus, 1996; van
den Broek, 1999; Clarkberg & Moen, 2001; Gunthorpe & Lyons, 2004; Moens, 2006).
Het Fordistische samenlevingsmodel ging gepaard met de institutionalisering van het
kostwinnersmodel, dat onder meer was gestoeld op het verbod voor vrouwen om bepaalde
beroepsfuncties in te vullen na het huwelijk én door de afstemming van de hoogte van de
lonen op het één inkomensgezin (Peters, 2001). Dit maatschappijmodel, gebaseerd op het
kostwinnersmodel, had geleid tot een efficiënt en productief arbeidsbestel, waaruit een hoge
mate van gezinswelvaart kon worden gehaald door één tewerkgestelde persoon, en tot een
efficiënt huishoudelijk model, met de huisvrouw als temporele buffer voor de gezinsleden
(Elchardus 1996; Peters 1999). Temporele spanningen waren weinig nadrukkelijk aanwezig.
De toename van opleidingskansen voor vrouwen in de naoorlogse samenleving en het
geleidelijk wegvallen van religieuze barrières, voedde een vrouwelijk emancipatieproject dat
gelijke kansen verbond met arbeidsmarktparticipatie. De vrouwelijke activiteitsgraad steeg in
België van 30,2% in 1953 tot 58,2% in 2004 2 . Daarmee veranderde het dominante
gezinsmodel. Van een kostwinnerssamenleving evolueerden we naar een
tweeverdienersamenleving. Liefst 63% van de koppelhuishoudens in België is een
tweeverdienergezin, deze tendens vinden we zowat overal in Europa terug (VRIND, 2002:
368). Een vergelijkbare ontwikkeling betreft de toename van eenpersoonshuishoudens (zie
tabel 1).
2 Cijfers: Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck.
23