Lessen voor een Belgisch tijdsbeleid Een analyse van Europese ...

Brussel gevraagd een onderzoek te voeren naar de Europese initiatieven rond tijdsordening en
de mogelijkheden tot een Belgisch tijdsbeleid. Dit onderzoek werd uitgevoerd tussen 1 oktober
2006 en 31 maart 2007. Om te onderzoeken in welke mate ons land nood heeft aan een
geïntegreerd tijdsbeleid en hoe dat kan worden gerealiseerd, onderscheiden we drie
onderzoeksfasen.
(1) In eerste instantie beoogt dit project de identificatie en documentatie van tijdsproblemen
(zie hoofdstuk 2). We inventariseren de maatschappelijke ontwikkelingen die de afgelopen
decennia hebben bijgedragen tot een gewijzigde tijdsordening en geven een overzicht van
concrete tijdsproblemen waarmee mensen in hun dagelijkse leven worden geconfronteerd.
Voor deze inventarisatie hanteren we een tweevoudige aanpak. Enerzijds wordt elk sociaal
probleem vorm gegeven door de spelers op het veld. Het wordt geschapen en gedefinieerd
door wetenschappelijk onderzoek, gesprekken van alledag, belangenorganisaties,
opiniemakers en publieke figuren… Deze informatie vormt de eerste input voor de identificatie
van tijdsproblemen. Daarnaast worden de tijdsproblemen gedocumenteerd en gestaafd met
onderzoeksgegevens. Daartoe wordt onder meer gebruik gemaakt van de tijdsbudgetgegevens
die de onderzoeksgroep TOR van de Vrije Universiteit Brussel verzamelde in 1999 (TOR’99) en
2004 (TOR’04).
(2) Een tweede onderzoeksfase heeft betrekking op de buitenlandse initiatieven rond
tijdsbeleid (zie hoofdstuk 3). Omwille van evoluties in tijdsordening en het feit dat steeds
meer individuen in het dagelijkse leven worden geconfronteerd met tijdsproblemen,
ontstonden in verschillende Europese landen, op verschillende beleidsniveaus, initiatieven van
tijdsbeleid. In tegenstelling tot België, zijn er in verschillende Europese landen op
verschillende bestuurlijke niveaus en met verschillende doelen voor ogen, projecten rond
tijdsbeleid lopende. In dit onderzoek gaan we na welke initiatieven er bestaan, welke
doelstellingen ze voor ogen hebben en tot wie ze zich richten. De inventarisatie heeft niet tot
doel exhaustief te zijn. Het is de bedoeling meer zicht te krijgen in de verschillende
tijdsproblematieken en de verschillende oplossingen die aangedragen worden. Op die basis
wordt ook gestreefd naar een overzicht van goede praktijken.
(3) Tenslotte wordt nagegaan in welke mate de lessen uit het buitenland toepasbaar zijn voor
België (zie hoofdstuk 4). De buitenlandse voorbeelden zijn niet noodzakelijk zomaar
vertaalbaar naar de Belgische situatie. Daarom gaan we na in welke mate de Belgische context
vergelijkbaar is met die van de bestudeerde landen. Daartoe wordt België vergeleken met de
andere landen aan de hand van een reeks indicatoren, zoals de tewerkstellinggraad van
vrouwen, de wetgeving inzake werk- en openingstijden, het voorzieningenaanbod,… Nadien
wordt onderzocht of de buitenlandse maatregelen tegemoet zouden kunnen komen aan de
Belgische tijdsproblemen. Daarbij gaan we ook na in welke mate er eventueel sprake is van
goede praktijken van expliciet tijdsbeleid in België, die elders in België kunnen worden
toegepast. Tevens wordt bekeken in welke mate er in België impliciet tijdsbeleid wordt
9