Lessen voor een Belgisch tijdsbeleid Een analyse van Europese ...

werkenden: in Vlaanderen werkt 5% overdag regelmatig tot altijd een dagdeel thuis. Die
situatie heeft echter maar een kleine invloed op het verplaatsingsgedrag van deze groep. Zij
doen wel wat minder woon-werkverplaatsingen, maar het verschil met de groep die nooit
overdag thuis werkt, blijft beperkt. Bovendien zien we bij de groep die overdag weleens thuis
werkt, een toename van de verplaatsingen voor de kinderen (Glorieux, Koelet, ea, 2006).
2.5. TIJD EN DUURZAME ONTWIKKELING
De geschetste hedendaagse tijdsproblemen kunnen ook, in minder of meerder mate, in
verband gebracht worden met de vier centrale thema’s van het Federaal Plan Duurzame
Ontwikkeling 2004-2008: sociale exclusie, armoede, mobiliteit en energie. Als besluit van dit
deel geven we kort (en niet exhaustief) aan hoe deze vier thema’s met de problematiek van
tijdsordening kunnen gelinkt worden.
• Sociale exclusie: Een gebrekkige tijdsordening maakt het mensen soms moeilijk tijd
samen door te brengen. De deelname van bepaalde groepen aan algemeen verspreide
leefpatronen binnen de samenleving wordt hierdoor afgeremd. Zo kunnen mensen met
a-typische uurroosters problemen ondervinden om te participeren aan bijvoorbeeld
georganiseerde sport of het verenigingsleven. De participatie van vrouwen aan het
verenigingsleven en hun cultuurparticipatie worden vaak afgeremd door de
moeilijkheden die zij ondervinden om arbeid en gezin te combineren. Een collectief
beheer van de tijd kan een voorwaarde zijn om de toegang tot verschillende diensten
en sociale activiteiten te garanderen die sociale exclusie kunnen voorkomen.
• Armoede: Een gebrekkige tijdsordening leidt ook tot een belangrijke breuklijn tussen
diegenen die financieel rijk zijn maar weinig tijd hebben en diegenen die veel tijd
hebben, maar die zuinig met hun schaarse middelen moeten omgaan. Een inclusief
tijdsbeleid op maatschappelijk niveau moet rekening houden met zowel de financiële
schaarste als met de tijdschaarste. Wanneer men bijvoorbeeld openingsuren van
winkels en diensten gaat uitbreiden om tegemoet te komen aan de verzuchtingen van
mensen met weinig tijd maar veel geld, moet men zich realiseren dat dit vaak leidt tot
de creatie van jobs die ingevuld worden door zwakkere groepen op de arbeidsmarkt.
Armoede krijgt met andere woorden een tijd- en plaatsgebonden inhoud door de
tegenstelling tijdsrijk – tijdsarm en door het gegeven dat materieel armen beperkt
worden in hun keuzes met betrekking tot hun tijdsbesteding. Hetgeen ze willen doen
staat tegenover hetgeen ze kunnen doen.
• Mobiliteit: Een gebrekkige tijdsordening zorgt ervoor dat de uurroosters van
gezinsleden vaak sterk uit elkaar liggen, wat het moeilijk maakt om
verplaatsingsmiddelen te delen. Het brengt heel wat extra verplaatsingen met zich
39