Lessen voor een Belgisch tijdsbeleid Een analyse van Europese ...

etere combinatie van werk en zorgtaken vereist een betere indeling van de ruimte waarin we
wonen, werken en recreëren. Veel overheden baseren hun ruimtelijk beleid nog te veel op
economische doelmatigheid. Ouders en kinderen hebben dagelijks met een veelheid van
personen, locaties en tijdregimes te maken. Hoe moet de tijd-ruimtelijke organisatie van onze
samenleving eruit zien, om een soepele dagindeling voor iedereen, ondanks alle verschillen in
leefwijze, op te leveren? Werkenden met zorgtaken hebben dan ook belang bij een handige
indeling van de ruimte waarin ze wonen, werken en recreëren, én bij een centrale huisvesting
van voorzieningen. Binnen de ruimtelijke vormgeving moet men meer aandacht krijgen voor
de wensen van mensen om betaald werk en de zorg voor kinderen of familieleden te
combineren in de ruimte. Dit houdt onderzoek en ontwikkeling van aanknopingspunten voor
de integratie van arbeid en zorgcombinaties in de planvormingspraktijk van gemeenten en
provincies, structuurvisies, bestemmingsplannen en woonwijken in.
Anderzijds zijn er initiatieven die expliciet een vermindering van het energiegebruik en van
milieubelasting tot doel stellen. Dit gaat van carpoolen (IT-01, FR-01) tot het concentreren
van bepaalde diensten op een locatie (NL-13), waarbij door grootschaligheid milieuwinst
geboekt kan worden. De concentratie van diensten op een locatie leidt tot minder
verplaatsingen en door de verrichting van de activiteit (wassen, boodschappen doen,
maaltijden aanbieden) op grotere schaal, is er kleiner energieverbruik.
Het vervoerssysteem verbeteren
De mobiliteit van personen en het transport van goederen nemen voortdurend toe. Het
grootste succes boeken de snelste en comfortabelste vervoermiddelen met een maximaal
vertakte infrastructuur. De keerzijde van deze vervoermiddelen is dat ze de meest vervuilende
zijn. De Europese overheden hebben dan ook ambitieuze doelstellingen wat betreft het
personen- en goederenvervoer. De Europese Raad van Göteborg (juni 2001) pleitte voor
economisch en technisch doeltreffend transport. Dit transport respecteert de meest strikte
milieu- en veiligheidsnormen en houdt rekening met de ruimtelijke ordening en de sociale
dimensie. De Europese Commissie stelt voor om – met behoud van het recht op mobiliteit – de
files te bestrijden en de verkeersveiligheid te bevorderen. Dit kan door het evenwicht te
herstellen tussen de vervoermiddelen, de onderlinge afstemming te ontwikkelen en de
kwaliteit van het openbaar vervoer te verbeteren. De Commissie introduceert maatregelen
waardoor economische groei niet langer leidt tot toename van vervoer. Dit kan gerealiseerd
worden door de maatschappelijke en ecologische kosten in de transportprijs door te rekenen
(internaliseren) of door het minder vervuilend maken van de voertuigen en brandstoffen.
Bovendien is voor de Europese Commissie een aanvullend sociaal, budgettair, industrieel en
ruimtelijk beleid essentieel (FPDO, 2004).
Dit thema sluit aan bij de vorige twee thema’s, maar spitst zich toe op mobiliteit. Ook in het
overzicht van projecten is mobiliteit een regelmatig terugkerend onderwerp, maar wordt het
81