Lessen voor een Belgisch tijdsbeleid Een analyse van Europese ...

de verantwoordelijkheid van het Ministerie van Onderwijs vallen. Crèches, speelgroepen en
dagopvangcentra (waar geen onderwijsdiploma voor het personeel vereist is) worden niet
weergegeven. Doorgaans worden kinderen vanaf 3 of 4 jaar toegelaten in voorschoolse
instellingen. De inschrijving in een voorschoolse onderwijsinstelling gebeurt in de meeste
landen op vrijwillige basis van de ouders. Nederland kent als enige land geen voorschools
onderwijssysteem. Kinderen kunnen er wel vanaf 4 jaar een jaar basisonderwijs volgen. De
leerplichtleeftijd is er vijf jaar. Samen met het Verenigd Koninkrijk zijn dit de enige landen
waar de leerplichtleeftijd zo vroeg in gaat. In de landen van het sociaal-democratische
verzorgingsregime (Denemarken, Finland en Zweden) wordt onderwijs pas op de leeftijd
van zeven verplicht. We zien echter dat kinderen er van op zeer jonge leeftijd terecht
kunnen in voorschoolse opvangsystemen. Een late leerplichtleeftijd kan dus niet
gelijkgesteld worden aan een gegarandeerde moeilijke combinatie van zorg voor kleine
kinderen met andere levenssferen. Spanje vormt een uitzondering op het vlak van de
voorschoolse toelatingsleeftijd ten opzichte van landen uit het conservatieve regime.
Kinderen worden er vanaf 0 jaar toegelaten in voorschoolse instellingen. In België kunnen
kinderen van 2,5 jaar terecht in kleuterscholen en gaat de leerplichtleeftijd in op 6 jaar.
Via het percentage 4-jarigen die gebruik maken van de voorschoolse onderwijssystemen
krijgen we een indicatie van de mate waarin men beroep doet op deze voorzieningen die
een land aanbiedt. Voor Nederland is dat het percentage 4-jarigen die basisonderwijs
volgen.
Heel wat landen hebben bijna gans de populatie van 4-jarigen in voorschoolse instellingen
zitten. In Nederland en Portugal ligt het percentage lager, maar zit het merendeel van de
4-jarigen nog steeds in op onderwijs gerichte voorzieningen. De grote uitzondering is
Finland. Minder dan de helft van de 4-jarigen zit in voorschoolse voorzieningen. Dit
ondanks het gegeven dat kinderen al vanaf 0,5 jaar toegelaten worden. De situatie in
Finland staat dan ook in schril contrast met Zweden en Denemarken, we zagen echter
eerder dat in Finland heel lang ouderschapsverlof genomen wordt (gemiddeld 99 weken).
Naast de aanwezigheid van kinderopvang is de beschikbaarheid van scholen eens de
leerplichtige leeftijd bereikt wordt belangrijk. De schooltraditie wordt in tabel 13 aan de
hand van het aantal uren les per week, de lengte van het schooljaar en het al dan niet
aanwezig zijn van continue schooluren (opvang en/of aanbieden van maaltijden tijdens de
middag) geduid.
98