leren onderwijzen in een werkplekleeromgeving - Hogeschool de ...

Hoofdstuk 6. De kwaliteit van mentoringsgesprekken in de werkplekleeromgeving
Deze extra begeleiding had voor de aanstaande leraren vooral betrekking op het opstellen van
hun POP’s en op de voorbereiding van de toetsgesprekken. In die zin nam deze ‘centrale
begeleider’ een deel van de taken van de hogeschooldocent-coach voor zijn rekening.
Bovendien volgden de centrale begeleider en een mentor uit deze case gedurende het
leerwerktraject nog een op mentoring gerichte scholing op de betreffende hogeschool.
6.2.2 Dataverzameling
Voor het onderzoek zijn in de eerste zowel als in de tweede case voor elk van de vier
aanstaande leraren drie series van twee mentoringsgesprekken op audioband opgenomen. Het
onderzoeksmateriaal bestaat uit de letterlijke transcripties van de bandopnamen van deze
gesprekken. Het leerwerktraject uit de eerste case ving aan in september/oktober 2001, dat
van de tweede in maart 2003. In beide cases is de eerste serie opgenomen na de gewenningsfase
aan het begin van het leerwerktraject, de tweede halverwege het traject en de derde
aan het einde van het traject. Van iedere aanstaande leraar zijn daarmee gegevens uit zes
mentoringsgesprekken verzameld. In Tabel 6.2 is een overzicht gegeven van het tijdstip
waarop de mentoringsgesprekken zijn opgenomen.
Tabel 6.2 Tijdstip waarop de mentoringsgesprekken zijn opgenomen.
Serie Mentoringsgesprek Aantal en tijdstip case 1 Aantal en tijdstip case 2
1 eerste 2 x in februari 2002 2 x in juni 2003
tweede 2 x in februari 2002 2 x in juni 2003
2 eerste 2 x in juni 2002 2 x in december 2003
tweede 2 x in juni 2002 2 x in december 2003
3 eerste 2 x in februari 2003 2 x in mei 2004
tweede 2 x in februari 2003 2 x in mei 2004
Voor de werkwijze bij de opgenomen mentoringsgesprekken gold het volgende protocol.
Voorafgaand aan de eerste les uit de lessencyclus voerden de aanstaande leraar en de mentor
een voorgesprek over de te geven lessen. Uitgangspunt voor de keuze van elke les was dat
deze in de reële lessituatie aansluitingsmogelijkheden bood op de ontwikkelingslijn of
competenties waar de aanstaande leraar op grond van de afspraken uit het persoonlijke
ontwikkelingsplan in de betreffende periode van het leerwerktraject aan zou werken.
De aanstaande leraar en de mentor bepaalden steeds samen om welke didactische,
pedagogische en organisatorische vaardigheden het tijdens elke afzonderlijke les ging en
welke aandachtspunten er voor de aanstaande leraar dan centraal stonden. Vervolgens gaf de
aanstaande leraar de les terwijl de mentor observeerde. Daarbij zou de mentor tijdens de
observaties specifiek letten op deze vaardigheden en punten. Na afloop van elke les (direct na
de les of op dezelfde dag) volgde het mentoringsgesprek. Kern vormden de geobserveerde
vaardigheden en punten. Elk gesprek zou in elk geval naast een reflectie op de gegeven les,
tevens een terugblik op de voorgaande les of lessen en een vooruitblik naar de volgende
omvatten. Naar aanleiding van de vooruitblik zouden de aanstaande leraar en de mentor
afspraken maken over de vervolgles. Evenzo was het nadrukkelijk de bedoeling dat alle lessen
en daarmee de mentoringsgesprekken in een doorgaande en opklimmende lijn aan elkaar
waren gerelateerd.
146