leren onderwijzen in een werkplekleeromgeving - Hogeschool de ...

Hoofdstuk 4. Op zoek naar kenmerken van krachtige werkplekleeromgevingen, case 1
Deze informatie ging over het aanbod van kennis dat nodig is om te voldoen aan de
kerncompetenties van de startbekwame leraar basisonderwijs.
De actoren van de partnerschool en de hogeschool spraken wat het aanbod betreft nog uit dat
vooral de coach zicht moet hebben op het leerwerktraject van de aanstaande leraar en dat dat
in mindere mate gold voor de mentor. Het is volgens uitspraken van deze actoren vooral de
coach die tot taak had aan te geven welke doelen de aanstaande leraren moeten bereiken om te
voldoen aan de startbekwaamheden (‘overzicht curriculum’).
Positief percipieerden de actoren de mate waarin de coach zicht had op de opleiding, op de
ontwikkeling en op het leerproces van de aanstaande leraar. Minder positief spraken ze zich
uit over de mate waarin de mentoren voor de aanstaande leraar de leerinhouden en
ontwikkelingslijnen konden verduidelijken (‘overzicht curriculum’).
Uit de analyses van de uitspraken uit de tweede interviews bleek bij de actorgroep basisschool
een meer positief beeld te zijn ontstaan over de kennis die de mentoren gaandeweg het
leerwerktraject zouden hebben verkregen wat betreft de leerinhouden voor en de te doorlopen
ontwikkelingslijnen van de aanstaande leraren (‘overzicht curriculum’).
4.4.2 Component 2. Leerklimaat
Comp. nr. Component Kenm.nr. Kenmerk Aantal elementen Aantal uitspraken
2 Leerklimaat 3 Uitdaging en stimulering 10 281
4 Emotioneel veilig 5 136
De kwalitatieve analyses leidden tot het onderscheiden van 417 uitspraken in 15 elementen
die konden worden geclusterd tot de component ‘leerklimaat’. Deze component kenmerkt
zich door een ‘uitdagend en stimulerend’ en ‘emotioneel veilig’ leerklimaat binnen de
werkplekleeromgeving.
Kenmerk 3. Uitdaging en stimulering
In de perceptie van de actoren kenmerkt een werkplekleeromgeving zich door een uitdagend
en stimulerend leerwerkklimaat. Daaronder blijken ze onder meer te verstaan dat de mentor
en coach de aanstaande leraar uitnodigen tot activiteit, stimulerende voorbeelden aanbieden
en accepteren dat de aanstaande leraar fouten maakt. De werkplekleeromgeving zou daartoe
tevens een zekere veiligheid moeten bieden (zie volgende kenmerk). Binnen die omgeving
zou de aanstaande leraar voor hulp en advies altijd terecht moeten kunnen bij de mentor,
teamleden en de directie, maar ook bij (vak)docenten van de hogeschool. De respondenten
verwachtten dat de mentor en coach de aanstaande leraar de ruimte geven om te leren
(waaronder experimenteren en zelfstandig initiatieven ontplooien).
Binnen de uitdagende en stimulerende omgeving lag nadruk op het element ‘ruimte geven om
te leren’ door het team van de basisschool, en in het bijzonder door de mentor. De meeste
uitspraken werden over dit element gedaan (Bijlagetabel C.1). Ook spraken alle actorgroepen
uit dat de aanstaande leraar ervaring op moest kunnen doen in, maar ook buiten de klas. In het
bijzonder benadrukten de actoren van de basisschool om de aanstaande leraar ruimte te geven
een eigen manier van lesgeven te ontwikkelen. Uit de uitspraken van de aanstaande leraren
kwam de wenselijkheid van ruimte voor (zelf)studie naar voren. Meerdere actoren spraken uit
dat onderlinge betrokkenheid binnen het leerwerktraject en belangstelling voor elkaar van
belang zijn binnen de werkplekleeromgeving.
70