leren onderwijzen in een werkplekleeromgeving - Hogeschool de ...

Hoofdstuk 4. Op zoek naar kenmerken van krachtige werkplekleeromgevingen, case 1
Tabel 4.10 Samenvatting van de uitspraken van de 12 actoren uit 24 interviews die de basis vormden voor
het element ‘overgang naar zelfsturend leren’ waaruit het kenmerk ‘zelfsturing’ is afgeleid.
Element Uitspraken actoren (n=12)
overgang naar
zelfsturend leren
76
Team 1 helpt Asl 2 zich te ontwikkelen en stuurt waar moet,
mentor durft verantwoordelijkheid te geven aan Asl,
coach maakt constructieve fricties: ‘dwingt’ gaandeweg Asl tot zelfsturing, kan ontwikkelingsgericht
inspelen op proces van Asl en mentor.
1 team = teamleden incl. de mentor 2 Asl = Aanstaande leraar
Uit de uitspraken kwam naar voren dat de aanstaande leraren enerzijds van de basisschool
verwachtten de vrijheid te krijgen om zich te kunnen ontwikkelen. Anderzijds wensten ze ook
handvatten en steun te (kunnen) krijgen. De actoren van de basisschool spraken uit dat de
aanstaande leraar moet kunnen groeien van een aanvankelijk beperkte naar een steeds meer
zelf gedragen verantwoordelijkheid. Zeker voor het lesgeven in de klas. De meerderheid van
de uitspraken kwam voor rekening van de hogeschool. Uit de uitspraken bleek de
wenselijkheid dat de mentor zowel als de coach, een zekere terughoudendheid aannemen. De
actoren voerden als reden aan dat de aanstaande leraar dan zelf wordt uitgedaagd tot
initiatiefname. Een van de actoren verwoordde dit als volgt: “ontwikkelen daar waar kan en
sturen daar waar moet.” Het element ‘overgang naar zelfsturend leren’ is ten tijde van het
tweede interview zowel in de percepties van de actorgroep basisschool (met uitzondering van
één actor) als van de hogeschool positief aanwezig. Eén actor van de basisschool sprak uit dat
de aanstaande leraar in het eerste schooljaar niet te snel de verantwoordelijkheid zou moeten
dragen voor een groep. Het betrof in dit geval een groep van 36 leerlingen.
Alle actoren onderschreven hun uitspraken uit het eerste interview. De wens van de
actorgroep aanstaande leraren om naast vrijheid ook vraaggestuurd handvatten en steun te
ontvangen, was een aanvulling op het eerste interview.
Kenmerk 7. Lerende organisatie
Bij het kenmerk ‘lerende organisatie’ is in de perceptie van de actoren een voortdurend leer-
en ontwikkelingsproces gebruikelijk van alle betrokkenen: aanstaande leraar, mentor, directie,
teamleden en coach. Tabel 4.11 laat een samenvatting zien van de uitspraken van 12 actoren
over de twee onderscheiden elementen.
Tabel 4.11 Samenvatting van de uitspraken van de 12 actoren uit 24 interviews die de basis vormden
voor de twee elementen waaruit het kenmerk ‘lerende organisatie’ is afgeleid.
Element Uitspraken actoren (n=12)
iedereen leert Leren is een gezamenlijk proces van Asl 1 , team 2 , coach.
vernieuwing Team staat open voor vernieuwingen die Asl meebrengt, biedt gelegenheid om af te gaan van
het bekende, Bas 3 is vooruitstrevend en staat open voor nieuwe ontwikkelingen, incl. PDS.
1 Asl = Aanstaande leraar 2 team = teamleden incl. de mentor 3 Bas = basisschool
De aanstaande leraren deden over het element ‘vernieuwing’ de uitspraak dat de basisschool
een vooruitstrevende school moet zijn. Een school die openstaat voor nieuwe ontwikkelingen
in het onderwijs, inclusief het leerwerktraject. Volgens de actoren van de basisschool behoort
een team open te staan voor de vernieuwingen die het werkplekleren met zich meebrengt. Een
team moet durven afwijken van gebaande paden. Bij de actoren van de hogeschool zijn over
dit element geen uitspraken aangetroffen.