leren onderwijzen in een werkplekleeromgeving - Hogeschool de ...

Hoofdstuk 4. Op zoek naar kenmerken van krachtige werkplekleeromgevingen, case 1
Opvallend is dat alle drie de actorgroepen onder meer de elementen ‘mentoring’,
‘structureren’ en ‘sturen’ als belangrijke eigenschappen zien van de werkplekleeromgeving.
Tegelijkertijd zijn in het bijzonder bij de aanstaande leraren uitspraken aangetroffen waaruit
bleek dat zij deze elementen in hun werkplekleeromgeving feitelijk als onvoldoende
percipieerden. Van het gebrek aan structuur bleek ook uit enkele uitspraken van de
hogeschool. Bij het kenmerk ‘emotioneel veilig’ was al aangeduid dat de relatie tussen de
directeur en één aanstaande leraar op een gegeven moment moeizaam verliep. Uit de
uitspraken die bij de actorgroep aanstaande leraren werden aangetroffen, kwam naar voren dat
dit ook gevolgen had voor het ‘terugkoppelen van ervaringen’.
Van het kenmerk ‘mentoring en coaching’ werden bij minimaal één actorgroep bij de helft
van de elementen (9 van de 18) verschuivingen in de uitspraken waargenomen. Het betrof de
elementen ‘adviseren’, ‘begeleiden van POP’s’, ‘bewaken proces’, ‘coaching door directie’,
‘samenvatten’, ‘structureren’, ‘sturen’, ‘terugkoppelen’ en ‘vragen stellen’. Zo bleken alle
drie de actorgroepen meer nadruk te leggen op het belang dat de mentor kritisch naar de
POP’s kijkt en de aanstaande leraar hierop bevraagt. Ook de ondersteuning van de aanstaande
leraar in het leren schrijven van POP’s werd in de uitspraken sterk benadrukt (‘begeleiden van
POP’s’). De actorgroep basisschool gaf aan dat in plaats van de directie ook een lid van het
middenmanagement kan fungeren in de coaching van mentor en aanstaande leraar (‘coaching
door directie’).
Tenslotte werden bij de actorgroep basisschool en hogeschool aanvullende uitspraken
aangetroffen over het element ‘structureren’. De uitspraken van de eerste actorgroep wezen op
de wenselijkheid vooral in de beginperiode te zorgen voor de nodige structuur in het aanbod
voor de aanstaande leraar. Bij de tweede actorgroep werd de aanvulling aangetroffen waaruit
de wenselijkheid sprak om juist vooral meer structuur te bieden in de wijze van reflecteren
van de aanstaande leraar.
Kenmerk 14. Afstemming op behoeften
De vier elementen die samen het kenmerk ‘afstemming op behoeften’ vormen, hebben
betrekking op de afstemming van de leerbehoeften van de aanstaande leraar bij het aanbod
van kennis, vaardigheden en houdingen in de werkplekleeromgeving. In de perceptie van de
actoren is in de werkplekleeromgeving sprake van voldoende flexibilisering, maatwerk,
vraaggeoriënteerd onderwijs en een individuele leerroute voor de aanstaande leraar.
In Tabel 4.20 is voor de vier elementen een samenvatting gegeven van de meest relevante
uitspraken waar ze uit werden afgeleid.
Tabel 4.20 Samenvatting van de uitspraken van de 12 actoren uit 24 interviews die de basis vormden
voor de vier elementen waaruit het kenmerk ‘afstemming op behoeften’ is afgeleid.
Element Uitspraken actoren (n=12)
afstemming op
betrokkenheid
86
Mentor is betrokken op vragen die Asl 1 stelt en houdt rekening met betrokkenheidsfasen 2 .
Coach koppelt theorie aan problemen van Asl, betrekt aanbod op behoeften van Asl, kan
zelf ander- en organisatiebetrokken functioneren. Hos 3 werkt competentiegericht.
afstemming op Mentor en coach hebben inzicht in en houden rekening met wat Asl wel en niet kan, team
ervaring
4
en coach sluiten aan bij zone van naaste ontwikkeling.
afstemming op kennis Mentor en coach hebben inzicht in en houden rekening met wat (oudere) Asl al weet.
afstemming op Mentor en coach houden rekening met leerstijl en eigen wijze waarop Asl werkt.
leerstijl
1 2
Asl = Aanstaande leraar Betrokkenheidsfasen Concerns Based Adoption Model (CBAM): ik-, taak-, ander-,
organisatiebetrokken (Fuller, 1970) 3 Hos = Hogeschool 4 team = teamleden incl. de mentor