klassieke talen, 2007 - Stilus

C. Deelkwalificatie 2: ‘Literaire teksten’
De basiskwalificatie is de toegangseis voor deze deelkwalificatie.
“De leerling kan vorm en inhoud toelichten en verklaren van in het Grieks en/of
Latijn geschreven teksten die kenmerkend zijn voor verschillende genres in de
klassieke literatuur waarbij het accent ligt op hun literaire waarde.”
Oehlen deed de suggestie dat in scholen waar men pilots met modulering zou starten,
de modulering van de basiskwalificatie aangepakt werd en dat in samenwerking met
de VCN. Helaas is het daarvan niet meer gekomen nadat de beleidsnotitie in de lade
van het ministerie is verdwenen.
Waarom relevant voor de huidige situatie
In deze exercitie is er voor het eerst sprake van een differentiatie in de afsluiting van
het onderwijs Klassieke Talen. Er is rekening gehouden met motivatie en interesse van
leerlingen. Bovendien is hier voor het eerst ter sprake gebracht welke inhoudelijke
opbrengst de eindtermen van Klassieke Talen in het vo voor het vervolgonderwijs
kunnen hebben. Mogelijk zijn de hierboven genoemde niet meer de afsluitingen die het
meest adequaat zijn.
Misschien biedt differentiatie in de afsluitingen kansen om de motivatie van veel
leerlingen in de tweede fase te stimuleren.
5.2 Nussbaum (2000 6e druk): “Cultivating Humanity”
Prof. Martha C. Nussbaum heeft in 1999 een waardevol boek gepubliceerd met de titel
“Cultivating Humanity. A Classical Defense of Reform in Liberal Education.” Zij
maakte zich zorgen om de wijze waarop men zich in gemeenschappen, inclusief de
universiteiten, eerder ‘exclusief’ dan ‘inclusief’ gedraagt: dat men eerder mensen met
‘andere’ achtergronden uitsluit dan zich juist voor dat ‘anders’ zijn interesseert. Zij
vindt dat niet passen bij goed burgerschap.
Zij ziet in de oudheid de start van de opvoeding tot goed burgerschap. Zij zegt
onomwonden: “We are drawing on Socrates’ concept of “the examined life”, on
Aristotle’s notions of reflective citizenship and above all on Greek and Roman Stoic
notions of an education that is “liberal” in that it liberates the mind from the bondage
of habit and custom, producing people who can function with sensitivity and alertness
as citizens of the whole world. This is what Seneca means by the cultivation of
humanity.”
Zij stelt drie vermogens vast die voor ‘the cultivation of humanity’ essentieel zijn:
1. het vermogen tot kritisch onderzoek van zichzelf en zijn tradities;
2. het vermogen om zichzelf niet eenvoudigweg te zien als burgers van een of
andere lokale regio of groep, maar ook (en vooral) als menselijke wezens met
banden van herkenning/ waardering en zorg;
3. het vermogen van een narratieve verbeeldingskracht: kun je je verplaatsen in een
ander, in zijn verhaal en in zijn emoties en wensen Het gaat erom de
betekenissen in andermans verhalen te kunnen ontcijferen via de
verbeeldingskracht.
Via een hoofdstuk over zelfonderzoek á la Socrates komt zij bij de uitleg van de
narratieve verbeeldingskracht en vervolgens bij de omschrijving van ‘burgers van de
wereld’ waarvoor zij menig antiek schrijver citeert. Voor de ontwikkeling van die
wereldburger acht zij ‘cross-cultural education’ wezenlijk.
Opvallend daarbij is dat zij veelal waarden (bijvoorbeeld schaamte) of gewoonten
(bijvoorbeeld chauvinisme) centraal stelt en die vanuit het antieke waardensysteem en
een of meer niet-westerse culturen (Aziatische inclusief Arabische en Afrikaanse of
⏐ 98