klassieke talen, 2007 - Stilus

Oplossing: jaartallen leren
Ten aanzien van de docenten die zich in de verdrukking voelen, memoreert Blom een
uitzending van Buitenhof van 23 okt. 2005. Daar gaf een classica een heldere analyse
van wat er aan de hand was in het vo, maar op de vraag van de interviewer: "Wat
doet u dan in uw discipline om die leegte te vullen" antwoordde zij volgens Blom
teleurstellend: "Ik heb ze weer jaartallen gegeven om te leren". Blom: "Dan krijg je
eigenlijk een verenging van het vak omdat dergelijke docenten volgens mij in het
nauw zitten. En zij kunnen met dergelijke invullingen ook niet het probleem van de
motivatie aanpakken. Zij schoppen erg tegen het nieuwe leren aan. Maar zij hebben
geen antwoord op het probleem van de motivatie. Zij problematiseren de situatie dus
niet helemaal op de wijze van Ziehe." Volgens Blom moet je dat gebrek aan zin in en
behoefte aan die vakdisciplinaire kennis op filosofisch en sociologisch niveau
bekijken: wat is er nu eigenlijk precies met die kinderen aan de hand Wat doet die
globale kennis nou precies met de kinderlijke en menselijke geest Een risico van
tevreden zijn met die ervaringskennis is bijvoorbeeld dat de sociale mobiliteit van
leerlingen van de onderklasse afneemt. “Immers, er lijkt dan geen hiërarchie meer in
kennis te zijn, het wordt één pot nat.”
Uitdaging voor classici: academische kennis over het cultuurbegrip: van specifiek naar
generiek
Blom ziet een risico dat eerstegraadsleraren zich meer terugtrekken uit het onderwijs.
Juist zíj zijn nodig om die academische kennis toegankelijk te maken voor die
leerlingen, en graag ook voor de allochtone leerlingen. En zo ook de classici. Zij
kunnen meewerken aan de verwerving van academische kennis door leerlingen te
leiden van het begrip van de antieke cultuur (specifieke kennis) naar een generieke
kennis over het begrip cultuur of elementen daarin. En daarbij kunnen zij van de
allochtone culturen gebruikmaken en daarmee allochtone leerlingen ook een gevoel
van waardering geven. “Misschien moeten de docenten het dan op iets andere wijze
doen, niet van: "Dat zijn onze grote waarden; onze wortels van beschaving, dat zijn
de beste!" zoals Bolkestein dat doet. Maar je moet dat op een inclusieve en historische
manier doen zodat je kunt laten zien dat ook in de bijvoorbeeld Arabische cultuur
relevante waarden te vinden zijn. En daar heb je het dan over.”
Blom zou daarom ook graag zien dat er op een gymnasium ook een stroom van
Arabische cultuur- en taalkennis is. "Arabisch heeft naast vele dialecten/talen een
formele taal. Het heeft een soort zelfde functie als Latijn en Grieks, juist dat formele
dat bij de klassieken zo aantrekkelijk wordt gevonden en zo goed is voor je algemene
ontwikkeling, ook al is dat nog nooit bewezen, maar ik kan mij daar wel iets bij
voorstellen, net als je je kunt voorstellen dat wiskunde of schaken goed is voor de
ontwikkeling. Dit vraagt een soort zelfde manier van abstract denken en analyse als
bij Latijn en Grieks."
Hebben de Klassieke Talen een rol bij de verwerving van dat proces van specifiek naar
generieke kennis
Blom vindt dat de taal in dit geval de toegang tot de cultuur is. Maar wat in de taal
geschreven is en hoe dat gedaan is, is weer nodig voor dat onderzoek van het
specifieke en dan – aan de hand van vergelijking – voor de weg naar het generieke.
De aanzet daartoe kan ook door inleving zijn: rollen laten spelen. “Ik heb laatst een
les meegemaakt van een leraar-in-opleiding op een zwarte school waarin zij een
klucht uit de Middeleeuwen aan de orde stelde. Zij had even de historische en
maatschappelijke context aangegeven. Leerlingen kregen een rol en speelden stukjes
daaruit. Wat bleek De problemen die via die personages ter sprake komen, komen
overeen met die waarmee leerlingen, hun families en andere mensen nú worstelen. En
⏐ 42