klassieke talen, 2007 - Stilus

B. Schoolexamen
Praktische opdrachten weer terug
De praktische opdrachten zijn op veel scholen (vooral zelfstandige gymnasia)
verdwenen. Er is niet nagegaan waarom docenten deze niet meer in het programma
van toetsing en afsluiting wensten op te nemen; het vermoeden is dat het doorlezen
en becommentariëren van de producten hen veel tijd kost en dat zij zo hun taak
kunnen verlichten. Mogelijkerwijs is ook een overweging geweest dat de toegewezen
480 uur al niet toereikend was voor het behandelen van het pensum van het
schoolexamen en het centraal examen, laat staan als je daar ook nog praktische
opdrachten in laat doen.
Een van de schaduwkanten daarvan is dat de scholen een kans onbenut laten om
leerlingen een persoonlijke ontdekking of onderzoek ten aanzien van Griekse of
Latijnse teksten te laten doen: het zelf decoderen, interpreteren en evalueren van een
selectie teksten of tekstpassages die de leerling in overleg met de docent zelf heeft
gemaakt, en de presentatie van wat hij gevonden en bedacht heeft. Juist deze
activiteiten passen bij leerlingen van dit kaliber en ondersteunen hen in het verwerven
van een studie-/onderzoekshouding die bij hun vwo-opleiding past en die zij hard
nodig hebben bij hun vervolgopleidingen.
Mogelijkerwijs geeft het vanaf 2007 toegewezen aantal studielasturen van 600 de
ruimte om deze toetsvorm weer te benutten. Praktische opdrachten kunnen de toetsing
inhoudelijker maken en daardoor ook de intrinsieke motivatie verhogen.
Individueel pensum
In een aantal scholen geven docenten leerlingen de kans om een individueel pensum
samen te stellen. Dat betekent dat ze ofwel leerlingen de vrije hand laten en een aantal
OCT-pagina's voor een zelf gekozen onderwerp laten selecteren ofwel hen een aantal
opties voorleggen die qua onderwerp en interesseveld een grote variatie tonen.
De docenten ontdekken onmiskenbaar leereffecten op het gebied van taal ("ze raken
geïnteresseerd hoe het nu precies in elkaar zit en leren hun weg door woordenboek,
grammatica en werkvertaling te vinden"). De leerlingen tonen zich ook geboeid door
het cultuurverschijnsel waarover ze lezen. ("De inhoud wordt opeens belangrijk voor
hen").
Bij deze observaties kun je dus aannemen dat de activerende aanpak de demotivatie
doet verdwijnen.
Kwaliteitsverhoging van toetsing in het schoolexamen
Uit onderzoeken van Verhoeven (1996) en Inspectie/Oehlen (1998) blijkt dat docenten
moeite hebben om in de toetsing van de schoolonderzoeken de wenselijke
doelstellingen te verweven: er ontbreken veelal toetsvragen over grotere tekstgehelen
en interpreteren en evalueren van de inhoud. Bovendien blijkt ongeveer 50%
gemakkelijker toetsopgaven voor te leggen dan het centraal examen en ongeveer de
helft even moeilijke als in het centraal examen. Leerlingen worden eerder op
reproductie dan op productie getoetst.
Op zich zijn dat al indrukwekkende constateringen. Hoe komt dat
A. Anticiperen op mogelijk slechte CE-cijfers
Je kunt je dan de vraag stellen: stemmen docenten hun toetsing af op wat zij
veronderstellen dat leerlingen aan kunnen Dat komt dan tegemoet aan de wens van
henzelf en mogelijk de schoolleiding om niet teveel onvoldoendes in het SE te krijgen;
dit om zo alvast rekening te houden met lage CE-cijfers. Hierin schuilt het grote risico
⏐ 116