klassieke talen, 2007 - Stilus

Relevante onderwerpen voor het onderwijs Klassieke Talen
Op de vraag welke onderwerpen in het onderwijs Klassieke Talen relevant voor die
(culturele) vorming van de huidige leerlingen zijn, noemde hij een aantal:
• samenleving en samenlevingsopbouw;
• het theater;
• het gegeven van de verhalen (epiek en mythen);
• wetenschap/wetenschappelijk denken;
• de filosofie als nieuwe kijk op de werkelijkheid, anders dan via de mythen;
• retorica (hij heeft op het gymnasium redevoeringen van Lysias zitten vertalen en
was geboeid door de fantastische retorische opbouw; ook nu nog raadpleegt hij
die opbouw voor eigen lezingen).
Om te besluiten met de verzuchting: “Er zijn zoveel cultuurverschijnselen die relevant
zijn.” Hij noemt “weer” zoals hij zelf zegt, Homerus. Er zit naar zijn zeggen zoveel in
dat je als uitgangspunt voor onderwijs kan nemen. Hij vindt eigenlijk dat elke
gymnasiast gedegen kennis zou moeten nemen van grote antieke literaire werken als
dat van Homerus, ook die leerlingen die examen in Latijn doen.
Toetsing en het examen
Van Oostrom betreurt dat er geen essays/essayvragen meer bij de toetsing in CE
(mogen) voorkomen. Hij snapt dat wel in verband met de “terreur van de
meetbaarheid”.
Ten aanzien van de jaarlijkse themakeuze voor het centraal examen ziet hij naast de
grote voordelen en mogelijkheden voor een inhoudelijke toetsing een nadeel vanuit
het vervolgonderwijs: in het ene jaar weten leerlingen alles van dat onderwerp, het
volgend jaar van een ander onderwerp. Er zou toch iets van een afspraak moeten
komen over wat leerlingen na zes jaar kunnen en kennen, vindt hij.
Van Oostrom vindt met betrekking tot de toetsing dat iets wat hij in huiselijke kring
waarneemt, niet strookt met zijn beeld van taalkennis en vertalen: het van buiten
leren van de vertaling van de teksten voor de toetsing; “Daar is het vak toch niet voor
bedoeld”.
Ook ervaart hij het als een tegenvaller dat kandidaten op een CE een passage van
“slechts” 120 woorden hoeven te vertalen, dat na al die jaren investering. “Dat is geen
groots beeld”.
Curriculum: het leren van de talen en het vertalen of niet meer
Ten aanzien van de verplichting van beide Klassieke Talen voor een
gymnasiumdiploma zegt Van Oostrom: “Ik zou ze wel beiden aan boord houden.”
Dat hij in zijn reacties steeds eerder ingaat op de culturele vorming dan op de
taalkundige, betekent niet dat hij die laatste niet een belangrijke opbrengst van het
onderwijs Klassieke Talen vindt.
Ten aanzien van de discussie of het leren van de talen en het vertalen op zich nog wel
een zinvolle tijdsinvestering is (Bolkestein: investeer in het leren van MVT en maak
een samenhangend programma klassieke vorming waarbij de klassieke werken in
vertaling gelezen worden), laat hij weten dat dat standpunt op zijn minst bepleitbaar
is. In het kader van internationalisering en Europa is grotere vaardigheid in Frans en
Duits niet onverstandig, hoewel hij ook wel merkt dat de meeste wetenschappers
Engels hanteren op congressen, conferenties en in de wandelgangen. Talenkennis en
precisie in formulering zijn voor het wetenschappelijke discours belangrijk.
Ook hijzelf ervaart in zijn eigen onderwijs aan de universiteit de tanende kennis van
Frans en Duits. Maar hij bekent dat hij zijn leerstof daaraan aanpast. Hij vindt het op
zijn minst raar om eraan te moeten denken dat studenten Proust niet in het Frans en
Thomas Mann niet in het Duits, maar in het Engels (zullen) lezen.
⏐ 39