klassieke talen, 2007 - Stilus

• de noodzaak tot (her)waardering van academische kennis die de ervaringskennis
(informatieverwerving en -verwerking via netwerken en internet) abstraheert en
overstijgt op een conceptueel niveau. Bij Klassieke Talen kan dat betrekking
hebben op cultuurconcepten door middel van de- en recontextualiseren.
• de eisen van heldere communicatie (individueel, nationaal, internationaal).
Leerlingen kunnen bij Klassieke Talen een sleutelcompetentie ontwikkelen voor de
taalverwerving in vreemde talen.
• de behoefte van de internetgeneraties aan concepten, waarden en normen die zij
bij de overstelpende informatie en communicatie in hun 'self world' (Thomas
Ziehe) kunnen raadplegen.
• de behoefte aan eigenaarschap van leerprocessen in het kader van 'een leven lang
leren'. De intensivering en individualisering van het bestaan doen eerder de vraag
ontstaan of wat je leert, aan iets concreets of operationeels bijdraagt: een
specifieke interesse, een specifieke profilering met een verwacht gevolg. Hoe meer
keuzemogelijkheden, des te groter de kans dat leerlingen zich eigenaar tonen en
gemotiveerd zijn en blijven.
• de behoefte aan excellentie: profileren in plaats van calculeren. Er is bij het
vervolgonderwijs en bedrijfsleven een toename van bijzondere opleidingstrajecten
voor de excellente studenten en werknemers. Selectie vindt o.a. plaats op grond
van het traject in het voortgezet onderwijs. Door het specifieke karakter van de
gymnasiumopleiding kunnen leerlingen hun excellentie tonen. Bovendien speelt
er al jaren een discussie over de toegankelijkheid van het hoger onderwijs:
toegangsrecht en selectie na de poort of selectie vóór de poort.
Het leren van de Klassieke Talen en het vertalen en het bestuderen van de antieke
literatuur bieden mogelijkheden om leerlingen hiervoor toe te rusten en op die punten
een motiverend, bijdetijds programma te ontwikkelen. De aandacht voor de inhoud is
dan cruciaal, maar ook de manier waarop het leerproces ingericht wordt, is een
essentieel punt.
Een andere ontwikkeling die kansen biedt, is de verandering van de
leerlingenpopulatie van gymnasiale opleidingen; er komen meer leerlingen uit milieus
waarvan de ouders geen gymnasiale opleiding volgden en door hun werk en
ondernemerschap de 'wereld' buiten Nederland hebben leren kennen. Zij hebben een
internationale, kosmopolitische levensinstelling ontwikkeld. Zij hebben in dit kader de
meerwaarde van een gymnasiale, taalkundige en culturele vorming leren kennen. Zij
stimuleren hun kinderen richting gymnasiale opleiding, liefst met vele internationale
communicatie en uitwisseling. Met deze ontwikkeling zou het curriculum Klassieke
Talen kunnen meebewegen. Maria Nussbaum geeft voorbeelden hoe op universiteiten
in de Verenigde Staten aan 'wereldburgerschap' van studenten gewerkt wordt op
grond van o.a. antieke teksten.
Bovendien ligt er nog een uitdaging: de groeiende diversiteit in bevolkingsgroepen en
de groei van het aantal leerlingen van allochtone komaf. Er zijn niet zoveel allochtone
leerlingen Klassieke Talen. In het perspectief daarvan zouden het programma en de
scholen opening moeten bieden voor deze groep, bijvoorbeeld door ook hun waarden,
normen en taal een plek te geven als vergelijkingsmateriaal en bij de ontdekking van
culturele concepten.
⏐ 15