klassieke talen, 2007 - Stilus

Van Oers geeft aan dat het soort kennis in die verhalen van een andere aard is dan de
term kennis in kenniseconomie; het gaat bij die eerste soort kennis om de humane
dimensie: wat betekent die kennis voor mij, ons bestaan, onze cultuur “Ik denk ook
dat je dat aspect niet goed in de vingers krijgt als je niet de geschiedenis kent over
kennis.” Daarin ligt ook de bijdrage van de Klassieke Talen met hun verhalen: ze
stellen de leerlingen in staat met dat verleden contact te krijgen en te houden en om
de polyloog in plaats van de dialoog aan te gaan.
“En Latijn en Grieks geven voor onze cultuur belangrijke bronnen. Dat wordt nu ietsje
tegengegaan omdat alles nu wel in goede en mooie vertalingen verschijnt. Maar als je
de bronnen alleen maar via vertalingen raadpleegt, dan is het toch iets als een groepje
toeristen dat in de bus door het land reist, maar nooit de bus uit mag om te ervaren
hoe het daar buiten is. Als je de taal niet echt zelf voelt, dan krijg je toch maar een
half beeld.”
Je geeft dus eigenlijk aan dat er een toerustende én een vormende kant aan deze
kennisverwerving zit. Kun je nóg iets zeggen over aspecten van de vorming die door
Klassieke Talen plaatsvindt
“Er zijn in het begin van de 20e eeuw veel discussies in de leerpsychologie geweest
over de 'formal discipline': kun je het denken zó vormen dat er een algemene
denkkracht ontstaat Daar werden altijd twee vakken naar voren gehaald: wiskunde
en Klassieke Talen. Er is nooit onderzoek naar gedaan of er zijn geen evidente
onderzoeksresultaten over bekend. Het blijft genoemd worden als een resultaat van die
vakken.”
Het lijkt Van Oers ook wel logisch dat dit een effect is van het omgaan met de Latijnse
en Griekse teksten: leerlingen trainen zich in het volgens syntactische en
grammaticale regels analyseren van zinnen en logisch ordenen van stukjes inhoud.
Als je kijkt naar de huidige cultuur, welke grote ontwikkelingen zie je daar nu en in de
toekomst en met welke moeten we rekening houden bij een eventuele heroriëntatie
“Het hoofdprobleem van onderwijs vind ik in deze tijd de bijdrage die onderwijs levert
aan de vorming van de culturele en persoonlijke identiteit. Niet de leerlingen
volstouwen met allerlei weetjes, kennis en vaardigheden; je proeft nu weer een beetje
verzet tegen de kenniseconomische benadering waarbij kennis in pakketjes kan.” Voor
identiteitsvorming heb je volgens Van Oers betekenisgeving van de kennis nodig. En
voor culturele identiteitsvorming heb je vergelijkingen met andere identiteiten, andere
culturen nodig. “Ik denk dat de Klassieke Talen ons middelen geven om beter te
begrijpen wie wij zijn.”
Waarom is de aandacht voor die culturele identiteit in déze tijd harder nodig dan
eerst
Van Oers geeft als oorzaak de multiculturele samenleving en de aanwezigheid van
allochtone jongeren in ons onderwijs. Zij hebben moeite om hun plek erin te vinden,
om vast te stellen wie zij zijn, wat zij kunnen, mogen enz. “En die hele discussie nu
over de multiculturele samenleving heeft toch te maken met het onvermogen om die
andere culturen te begrijpen, helder te hebben welke beelden die andere mensen
hebben en wat de authenticiteit daarvan is.”
Volgens Van Oers leren de leerlingen door het onderwijs Klassieke Talen hoe de
culturele identiteit van West-Europese cultuur is ontstaan en welke rol de Klassieke
Talen hebben gehad. “Als je kijkt naar wat voor invloed de afgelopen 2000 jaar de
oudheid en het humanisme op de vorming van onze samenleving en überhaupt op de
ontwikkeling van talen hebben gehad, dan is het bijna ondenkbaar voor mij om de
kennis van de Klassieke Talen en cultuur buiten het onderwijs te houden. Als de
⏐ 48