1zctZYy

“Gelinin Binbaşıya Söylediği Ağıt” başlıklı ağıtta yer alan dizelerde gelinin
yaşadıklarını açıkça görmek mümkün olmasa da ağıdın başında gelinin hikâyesi
kısaca anlatılmaktadır. Kozan‟ın Çukurören köyünde yaşayan dört kardeşten en
büyüğü Pınarbaşılı soylu bir kızla evlendikten sonra askere çağrılır. Kanal
Savaşı‟nda şehit düştükten sonra dul kalan karısını, ikinci kardeşiyle evlendirirler.
Bu kardeş askere alınır ve şehit olur. Ardından gelini, üçüncü kardeş Hörü
Mehmet‟le evlendirirler, ancak o da askere gidip şehit düşer. Son olarak dördüncü
kardeşle evlenen gelin, Birinci Dünya Savaşı‟nın başlaması üzerine binbaşıya gider
ve üç eşini de askerlikte yitirdiğini anlatıp son eşi Murat‟ı da kaybetmek istemediği
için onun askere alınmamasını ister. Binbaşı da gelinin isteğini kabul eder (Türkiye
Türkçesinde Ağıtlar 14).
“Gelinin Binbaşıya Söylediği Ağıt”ta daha çok genç yaşta askerliğe giden
gençlere yazık edildiğinden söz edilir. “Biri Kanal‟da vuruldu” (15) ve “Hörü
Mehmed‟in mezarın / Uşaklar görmüş Mardin‟de” (16) dizeleri ile gelinin önceki iki
eşinden söz ettiği de görülmektedir. Ancak gelinin, önceki eşlerin ölümü üzerine ne
hissettiği, aynı aileden dört kardeşle evlendirilmesini nasıl karşıladığı
anlatılmamaktadır. Bu ağıttaki ana tema, gelinin son eşinin de askere gidip şehit
olmasını istemeyişidir. Dolayısıyla bu ağıtta, kadının levirat geleneğinin
uygulanması sonucu kayınbiraderleri ile yaşadığı evliliklerden üzüntü duymaktan
ziyade sonuncu eşinin de olası ölümüyle yalnız ve korunmaya muhtaç kalacağı
düşüncesiyle hareket etmesi, kadının toplumsal konumunu göstermesi bakımından
önemli bir noktadır.
Kardeşinin ölümüyle birlikte levirat geleneğine göre yengesiyle
evlendirilmek istenen kayınbiraderin duyguları “Beni Taşlara Vurun” türküsünde şu
şekilde yansımaktadır:
98