1zctZYy

Türkiye‟de üvey kardeşler arası evlilik, “Taygeldi evlilik” olarak adlandırılan
evlilik yöntemiyle gerçekleşmektedir. Çocuklu dul (eşi ölmüş ya da ayrılmış) bir
erkekle, karşı cinsten çocuklu bir dul kadının çocuklarının ve kendilerinin
evlenmeleriyle ortaya çıkan bu evlilik türüne yalnızca Türkiye‟de rastlanmaktadır
(Balaman 44-5). Taygeldi evliliklerde genellikle önce çocuklar, ardından dullar
evlenmektedir. Balaman bunun nedenini iki türlü açıklamaktadır: “Bir inanca göre,
çocuklarından önce dulların evlenmeleri gerçekleşirse „çocukların evliliklerinden
çocuk olmaz‟ denilir. Bir başka gerekçe de dullar önce evlendiklerinde dulların
çocukları birbirlerine kan bağı olmaksızın üvey de olsalar kardeş sayılacakları
biçimindedir” (46). Buna göre taygeldi evlilikte de dulların evlenmesi üzerine
çocuklarının üvey de olsalar kardeş olarak görülecek olması Türkiye‟de ensestin
algılanış biçimini gözler önüne sermektedir.
İncelenen metinlerden yalnızca Arzu ile Kamber Hikâyesi‟nde erkek kardeşkız
kardeş ensesti tespit edildiği için bu bölümde bu hikâyeden hareketle Türkçe halk
hikâyelerindeki erkek kardeş-kız kardeş ensesti değerlendirilecektir. Ayrıca birlikte
yetişen çocukların birbirlerine âşık olma motifi, ilk görüşte aşk motifiyle ele
alındığında çok yönlü bir okuma sağlayacağından evlilik kuralları ve ensest yasağı
bağlamında âşık olma motiflerinin yer aldığı Türkçe halk hikâyelerine de
değinilecektir.
Arzu ile Kamber Hikâyesi‟nin varyantlarında genel olarak Kamber‟in evlatlık
edinildiği anlatılmaktadır. Alptekin‟in Esma Şimşek‟in bir çalışmasından aktararak
anlattığı Arzu ile Kamber Hikâyesi‟nde, Arzu‟nun babası tarlada çalışırken bir
sandıkta bulduğu bir erkek çocuğunu evlat edinip evine götürür. Adını da Kamber
koyar. Kamber ve Arzu aynı yaşlardadır ve birlikte büyürler. “Bunlar yine bir gün
okula giderken, yollarını bir kocakarı keserek, kardeş olmadıklarını söyler. Kamber,
82