1zctZYy

eşi de evlat telakki edilir. O yüzden böyle bir motifin, evlilikle sonuçlanmaması,
normaldir” (151). Ancak burada kayınvalide ile damat arasındaki ensestin evlilikle
sonuçlanmamasını geleneksel Türk aile yapısıyla açıklamaktan ziyade, erki elinde
tutan babanın böyle bir şeye zaten izin vermeyeceği yargısıyla anlamlandırmak daha
mümkündür.
“Şah İsmail” hikâyesinde baba Ethem Şah, oğlu Şah İsmail‟in eşlerine göz
koyar. Oğlu sağ iken onun eşlerini alamayacağını anlayan Ethem Şah, oğlundan
kurtulmak için hileler düşünür. Sonunda oğlunun kollarını bağlar ve gözlerini oyar.
Şah İsmail, can derdiyle eşlerinin babasına yâr olabileceğini söyler:
Ne kötülük gördün ağlatdın sen bu üzümi
Zulumdur Şah baba oyma gözümü
Gülizar, Gülperi yâr senin olsun
Zulumdur Şah baba gıyma canıma (Behçet Mahir’in Hikâyeleri 1 204)
Bu noktada Şah İsmail, eşlerini birer nesne gibi babasına vermek istese de gelinler,
kayınbabalarına eş olmamak için direnirler. Bu süreçte gözleri iyileşen Şah İsmail,
kafasına koyunun işkembesini geçirerek Keloğlan kılığına girer ve yola çıkar. Yolun
üzerinde bir değirmenciye rastlar ve onun yanında çalışmaya başlar. Şah İsmail‟in,
memleketine dönerken yanında getirdiği Arap Üzengi, erkek kılığına girerek Ethem
Şah‟la savaşır ve onu öldürür (Behçet Mahir’in Hikâyeleri 1 219). Bu bölümde ele
alınacak diğer halk anlatılarında da kayınbaba-gelin ensesti benzer biçimlerde
anlatılmaktadır.
“Kuşlar Padişahının Kızı” masalında oğul, sevdiği kızı babasıyla tanıştırmak
ister. Kız buna karşılık ona “Sakın ha -diyor- beni götürme. Baban, bana âşık, gene
bana bir hile düşünür” der. Nitekim oğlanın babası, daha önce bu kızı almak için
uğraşmış ancak başarılı olamamıştır. Ancak oğlan “Yok yahu, bu benim babam.
72