1zctZYy

onunla ilişkiye geçer. Dolayısıyla insanın algı ve eylemlerdeki
seçiciliği ortak bilinçdışının içeriğiyle açıklanabilir. Bazı şeyleri
kolaylıkla algılamamızın ve onlara belirli tepkilerde bulunmamızın
nedeni, ortak bilinçdışında var olan eğilimlerimizdir. (165)
Kolektif bilinçdışında oluşan yapısal ögeleri Jung, “arketip” olarak
adlandırmaktadır. Kendisinden sonrakilerin ilk örneği olarak da tanımlanan
arketiplerin en önemli özelliği evrensel olmasıdır. Kendini simgeler ve rüyalar
şeklinde gösteren arketipler her zaman, her yerde, herhangi bir dış etkenden bağımsız
olarak ortaya çıkmaktadır (Dört Arketip 20). Bu evrensellik, arketiplerin gelenek, dil
ve göçlerle yaygınlaştığı anlamına gelmemektedir. Çocuk, her birey gibi temel
arketip imgeleriyle dünyaya gelmekte ancak zihnindeki anne arketipiyle dünyaya
gelen çocuğun, annesiyle ilişkisi başladıktan sonra bireysel özellikleri de ortaya
çıkmaktadır.
Jung‟un arketipleri, mitolojik imge ya da motiften ziyade bir motifin temsilî
resimlerini oluşturmayı ifade etmektedir. Dolayısıyla bu kadar değişken temsillerin
kalıtsal olarak aktarılması mümkün değildir. Bu temsilî resimler, temel yapıları aynı
kalmakla birlikte ayrıntılarda farklılıklar göstermektedir. Öyle ki Jung, arketipe öz
resim (urbild) adını vermektedir (İnsan ve Sembolleri 67).
Jung, kişiliğin oluşumundaki dört temel arketipten söz eder: Benlik, Anima-
Animus, Persona, Gölge. Bireyleşme sürecinde bu arketiplerin rolü dikkat
çekmektedir. Bu arketiplerden bazıları, bireyleşme sürecinde bireyin yaşam
deneyiminin artması ve yaşının ilerlemesiyle birlikte dönüşerek ve özelleşerek
bireyde kendine özgü bir nitelik kazanmaktadır. Persona, bireyin dış yapısında
herkese göstermek istediği en iyi imaj ya da maskeyken anima ve animus bireyin iç
dünyasını yansıtmaktadır. Persona adı verilen “maske, bir yandan ötekiler üzerinde
22