1zctZYy

alub geldi. Al şerabun itisinden aldı içdi, anasıyıla sohbet eyledi. Anasına kasd
eyledi” (Dede Korkut Oğuznameleri 40). Ardından yiğitler “Böyle ogul nene gerek?
Öldürsene!” dediğinde Dirse Han, “Varun getürün, öldüreyim. Böyle ogul mana
gerekmez.” yanıtını vermiştir. Bunun üzerine oğluyla ava çıkan Dirse Han, Boğaç
Han‟ı okla vurmuş ve oğlunu öylece dağda bırakıp evine dönmüştür.
Aynı şekilde Boğaç Han‟ın hikâyesinin anlatıldığı Vatikan yazmasında
yaşandığı var sayılan anne-oğul ensesti “Annesine kasd eyledi, el uzatdı” (Dede
Korkut Oğuznameleri 205) cümlesiyle ifade edilmektedir. “Kasd etmek” ifadesi,
burada kötülük etmek, kıymak, zarar vermeyi istemek anlamına gelecek biçimde
kullanılmıştır. Dolayısıyla Boğaç Han‟ın şarap içip sarhoş olduktan sonra annesine
yaklaştığı, annesine el uzattığı söylenmektedir. Boğaç Han‟ı suçlayan yiğitler, Boğaç
Han‟ın babasının yerini almaya çalıştığını da dile getirir. Öyle ki babasından beylik
alan ve gelecekte babasının yerine geçecek olan Boğaç Han‟ın babası varken
avlanması bile kabul edilecek bir davranış değildir. Bunlarla birlikte Boğaç Han‟ın
annesine el uzattığının da söylenmesi onun ataerkini yıkmaya çalıştığının göstergesi
olarak okunabilir. Bu durumda ataerkinin yıkılmayacağı, sadece el değiştireceği
gözden kaçırılmamalıdır.
“Dirse Han oglı Bogaç Han boyını beyan eder” hikâyesinde anne-oğul
ensestini isteyen tarafın oğul olduğunun söylenmesi, Welldon‟ın sözünü ettiği iktidar
politikasıyla ilişkilendirilebilir. Sadece anne-oğul ensestinin söz konusu olması bile
babanın otoritesini ve gücünü sarsarken bir de annenin, oğlunu arzuladığı düşüncesi
kadını pasif olarak konumlandıran erkek egemen düzeni alt üst edecektir.
Müslüman toplumlarda kadın cinselliğine dair “açık” ve “örtük” teori adını
verdiği iki yaklaşımdan söz eden Fatma Mernissi, açık teoriyi erkeğin kadınlarla
ilişkilerinde saldırgan, kadının erkeklerle ilişkilerinde ise pasif olarak görüldüğü
28