1zctZYy

Kaleden kaleye atılamadım,
Kırıldı kanadım tartılamadım (159)
Köse, bu bozlakla ilgili kısa bir değerlendirmede bulunmaktadır: “Nitekim
Yusuf öldü haberinin gelmesi üzerine karısıyla evlenen babasına „yanındaki kadının,
kendi karısı olduğunu‟ belirten bir dörtlük söylemekle yetinir. Olayda iyi ya da kötü
bir sonuç, belirtilmemektedir” (160). Ancak dörtlükten sonra gelen “Kaleden kaleye
atılamadım / Kırıldı kanadım tartılamadım” dizelerinde söyleyenin duyguları ifade
edilmektedir. Atılmak sözcüğü, Yusuf‟un askerliği ile ilişkilendirildiğinde saldırmak,
hücum etmek anlamıyla ele alınmalıdır. İkinci dizedeki tartılmak sözcüğü de mecaz
anlamıyla düşünüldüğünde kendini tartmak, bir şeyin bütün sonuçlarını düşünmek,
hesap etmek demektir. Kanadı kırılmak deyimi ise genelde kolu kanadı kırılmak
biçiminde kullanılmakta ve bir şey yapamayacak duruma gelmeyi, çaresiz kalmayı
ifade etmektedir. Bozlaktaki iki dize bu şekilde düşünüldüğünde Yusuf‟un, karısıyla
babasının evlendiği haberini askerdeyken aldığı düşünülebilir. Haberi alan Yusuf
çaresiz kalmış, ne yapacağını bilememiştir, öyle ki kaleden kaleye saldırıya
geçememiş, askerlik görevini yerine getirememiştir. Dolayısıyla olayda iyi ya da
kötü sonuç belirtilmediğini söylemek yanlış olacaktır.
Sarı buğday-darı ve gelin-karı analojisi incelendiğinde gelin ve karı (eş)
terimlerinin halk arasında ne ifade ettiği ortaya konacaktır. Darı, buğdaygillerden bir
bitkinin buğday yerine besin olarak kullanılan tohumudur. Sarı buğday ve sarı
darının renk ve biçim olarak benzerliği düşünüldüğünde birbiriyle karıştırılması
muhtemeldir. Yine de burada bu iki bitkinin tercih edilmesi sadece bu sebepten
değildir. Buğday ve darı toprak, üretim ve bereketle ilişkilendirilmelidir. Anne
arketipi de doğuran, bakıp büyüten, bereket ve besin sağlayan “annelik” özellikleri
64