öğrenci oturumu - Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası

TMMOB
HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSLERİ ODASI
türlü de çevirebilirsiniz, Anadolu burjuvazisiyle İstanbul burjuvazisi de diyebilirsiniz,
ama bu terim bu teoriyi geliştirenlere çok sıcak da gelmiyor. Bir burjuvazi lafı der demez
karşıtı olan sınıfları da düşünmeniz lazım. Burjuvaziyi emekçi sınıf, işçi sınıfı olmadan
düşünmek mümkün mü Demek ki burjuvazinin hegemonyasını itiraf edip, işçi sınıfıyla
nesnel çatışmaları da kabul ediyorsunuz. Onun için bunu da çeviriyorlar; bir yanda elitler,
yani eski elitler, öte yanda halk diye gevşek bir terim getiriyorlar. Bunun kabul edilebilir
bir görüş olduğunu düşünmüyorum.
Nedir Herhangi bir siyasi partinin iktidardayken özellikle, muhalefetteyken de
tartışabiliriz, ama iktidardayken şunu söylemek lazım: En geniş anlamıyla sermaye ve
emeğin genel çıkarları vardır. Bu genel çıkarlar, bu iki temel sınıfın karşıtlığını oluştura
çıkar farklılıklarıdır, yani birinin çıkarıyla öbürünün çatıştığı haller vardır, normal hal
budur. Böyle bir durumda eğer sistematik olarak herhangi bir parti, özellikle siyasi iktidar,
bu karşıt konumlarda emekten yana pozisyon almıyorsa, yani sermayeye maliyetler
yükleyecek, vergileyecek, sermayenin elinden pozisyon avantajlarını tasfiye edecek,
aşındıracak konumlara yönelmiyorsa, temel sınıf pozisyonu belli olmuş demektir.
Bunun çeşitli kanıtlarını oluşturmak, dikkatinize sunmak mümkündür, ama önemli bir
gösterge, doğrudan doğruya bölüşüm ilişkilerine yansımasıdır. AKP’nin yönetimde
olduğu 2003 ve canlanma konjonktürü olan 2007 yılını alın istiyorsanız, istiyorsanız
krizin Türkiye’yi etkilediği 2 yılı da alın, şunu görüyorsunuz: Geçmişte hiçbir dönemde
gerçekleşmeyen bir olgu; bu dönemde bir kriz, genel olarak bölüşüm ilişkilerini emeğin
aleyhine dönüştürür. Bu aşağı yukarı istisnası hemen hemen olmayan bir kuraldır, çünkü
kriz ortamında emek çaresiz kalır. Emek kaskatıdır, çünkü fiziki varlığıyla emek denilen
öğe aynılaşmıştır, özdeştir. Buna mukabil sermaye, hele ki büyüdükçe ve güçlendikçe
sermayedardan bağımsız hareket edebilir; sermaye kaçabilir, kayabilir. Mesela emeğe
ayırabileceği fonların değişken sermayeyi tutup finans sektörüne kaydırabilir, Türkiye’den
dışarı kaçabilir veya dışarıdan Türkiye’ye gelebilir. Sermaye bu esnekliği yüzünden
krizlerden maliyet ödemeden, daha doğrusu en az maliyet ödeyerek, göreli olarak da
kazançlı çıkarak atlatır.
Kriz sonrasında ise bu bozulma zaman içinde telafi edilir. Bizim geçmiş krizlerimizde de
bu böyle olmuştur, farklı gecikmeler ile. Bu son kriz istisnadır, AKP’nin yönettiği döneme
denk gelmiştir ve 2001 krizinde emeğin göreli durumundaki bozulma düzelmemiş, daha da
ağırlaşarak devam etmiştir. Bunun tartışma olursa veya vaktim olursa, nicel göstergelerini
sizinle paylaşabilirim. Reel ücretleri mutlak düzey alarak alınız, kriz öncesiyle AKP’li
yılları, 2007’yi veya 2009’u alın, ücretlerin seyrini emek verimliliğiyle mukayese edin,
kalabalık emekçi sınıfların yığıldığı bir diğer alan olan tarıma bakın, tarımda çiftçinin
eline geçen fiyatla çiftçinin ödediği fiyatlar arasındaki makası mukayese edin, tarımı,
ticaret hadlerini mukayese edin, işsizlik göstergelerini dar ve geniş anlamda mukayese
edin, göreceksiniz ki emeğin göreli durumu 2001 krizi sonrasında kalkınma, ekonomik
canlanmaya rağmen düzelmemiş, bozulmuştur.
Buna mukabil, emekle sermaye karşıtlığının söz konusu olmadığı alanlarda, bir parlamenter
rejimin iktidar partisi olduğu için, kolay yollara giderek kaynak dağıtma mekanizmalarını
THBTK
13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı / 18-22 Nisan 2011
PANELLER
173