öğrenci oturumu - Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası

TMMOB
HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSLERİ ODASI
bakıldığında da Sovyet tankları Slav ülkelerden ilerleyerek gelirken, Türkiye’nin de bir
bakıma Batı Blokuna alınmasının nedeni, komünizme girmemesi için Birleşmiş Milletlere
davet edilme süreciyle başlamıştı. Orada çeper ülke olarak Yugoslavya’ya kadar gelmişti.
Yugoslavya, biliyorsunuz Doğu Blokuna girmedi. Orada çeperdeki ülkeler Macaristan’la
Çekoslovakya kalmıştı. Biliyorsunuz Macaristan ve Çekoslovakya da Batı Avrupa’nın
sınırında olan ülkelerdi ve bunlar Katolik ülkelerdi. Onların da 56’da Macaristan’da,
68’de de Çekoslovakya’da Çek ve Slovaklar, bir bağımsızlık yürüyüşü yaparken bu
bastırıldı, Çekoslovakya 1968’de Doğu Blokuna girdi. Bunun dışında kalan yerler de işte
Türkiye, Yunanistan dahil olmak üzere de Batı Blokunda yer alındı. Böyle 45 yıl süren
bir süreç başladı.
Soğuk savaş dönemi, genelde gevşek bir sistem olduğu için de çok fazla sorunlu geçmedi.
Ancak Sovyetlerin doğu çeperinden 1989’da Afganistan’a müdahale etmesiyle birlikte,
Amerika’da ve Batı Avrupa’da “Sovyet gücü nasıl çökertilir” konusunda “Russian
Institute” ya da Soviet Union Institute” gibi kurumlarda Sovyetler Birliğini çökertme
planları yapıldı o dönemde. Tam bu planlar yapılırken, Afganistan’da da Sovyetlerin
başarılı olamadığı ortaya çıkınca, bir bakıma da Sovyetler Birliğinin ekonomisinin ve
savunma gücünün de, saldırı gücünün de çok sınırlı olduğu Batı dünyası tarafından
öğrenilmiş oldu.
İşte bu bağlamda ilk hareketi yine Katolik olan bir ülke, Polonya’da gördük.
Hatırlıyorsunuz, bu halk hareketleriyle başlıyor” denen örneklerin başında, Polonya’da
Lech Walesa’nın başlattığı, Gdansk Şehrinde ortaya çıkan bir işçi hareketiyle başladı
ve Polonya’dan sonra yine çeperdeki ülkelere sıçradı, oradan Çekoslovakya’ya geçti.
Sonra bölünmüş Almanya’da Berlin Duvarı yıkıldı. Bu yıkılmalarla birlikte işte bu renkli
devrimler denilen süreç de başladı.
Bu süreç başlarken Amerika da, Pentagon da hazırlık yapıyordu. “Amerika’nın yeni yüzyılı”
derken, 21. Yüzyılı kastediyordu ve burada kendi isteklerini şu şekilde sıralıyorlardı:
Enerji kaynakları üzerinde bir güvenlik denetimi sağlamak; tüm bu bölgelerde, yani tekrar
ulus devletlerin doğduğu Orta Avrupa’da, Ortadoğu’da, Latin Amerika’da, hatta Güney
Amerika’da, bu bölgelerde Amerika’nın denetiminde demokratik görünümlü devletler
kurmak, Çin ve Rus baskısını bu bölgelerden uzaklaştırmak ve bu sayılan bölgelerde
Amerikan hâkimiyetini egemen kılmak için gerekli askeri üslerin kurulmasını sağlamaktı.
Bu amaca ulaşmak için de iki tane yöntem buldular.
Ben Amerika’da kaldığım sürede bir şey daha öğrendim: “Bilim adamı tarafsızdır, bilim
evrensel değerlerle yapılır” gibi görüşlerim çok zayıfladı. Özellikle toplum bilimlerinde
bu böyleydi, hatta pozitif bölümlerde de çok yanıldığımı söyleyemem. Biliyorsunuz,
dünyayı en fazla kirleten ülke Amerika, ama Amerika bilim adamlarının sözleşmeye imza
atmamasını kendine göre bilimsel nedenlerle de açıklıyor. Oradaki toplumbilimcileri
görünce, “Demek ki her egemen güç, kendi bilim adamını da yetiştiriyor” görüşü çok hâkim
oldu bende. Orada Prof. Noy diye bir profesör vardı, bu Russian Institute’te falan çalışan
birisiydi. “Amerika’nın bu amaçlarını gerçekleştirmek için iki yöntem kullanılabilinir”
diyordu. Bu yöntemlerden birincisini “Hard power” olarak niteledi. “Hard power”,
THBTK
13. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı / 18-22 Nisan 2011
PANELLER
179