Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

58 F.J.A. DE GRIJS
Alleen vanuit deze positie kan de waarheid worden gevonden
betreffende de toekomst (want er zijn signalen van loon, straf, maar
vooral belofte). Dat geldt ook van de waarheid over het verleden van
Jezus zelf, over het verleden van Israël en van de volken. Zelfs de
waarheid van het verleden van de Kerk kan alleen maar gezien worden
in de voortgaande eonversatie met de Heer Jezus.
Dit alles impliceert voor de theologie een gecompliceerde
hermeneutiek. Ik geef vier elementen zonder daar een strenge prioriteit
in aan te brengen, bij wijze van probeersel.
a) Een eerste element omvat het geloof in de levende Heer Jezus
door wie God onmiddellijk wordt bereikt, gezien zelfs (Joh. 14, 8-9);
terwijl Hij zichtbaar is in Zijn zelfidentificatie met de Eucharistische
gaven, met de minsten der mijnen, met de vervolgden, met de lerende
getuigen, met het kind (Mk. 9,37).
b) Een ander moment wordt gevormd door een noodzakelijke
correctie van de tijdsvoorstelling , namelijk van het voorbije naar het
actuele heden met zijn verleden (anamnese) en toekomst (voorschot,
handgeld"),
In de anamnese komt wat in het nu doorslaggevend is aan het
licht. Niet het voorbije is doorslaggevend, maar het nu (waarin
verzoening, verlossing, heiliging geschiedt) in kracht van wat heden
gedachtenis krijgt.
De uitkomst van de geschiedenis (dat is: de beloofde
toekomst) maakt alles wat wij zeggen over de bovenkant en de
onderkant van ons nu voorlopig, zij het niet onwaar. De bovenkant
omdat wij niet precies weten wat wij daarover zeggen behalve dat het
de waarheid islO; de onderkant vanwege onze kortzichtigheid in het
ontcijferen van de tekenen en signalen: vergissingen zijn mogelijk.
2 Kor. 2,22; Ef. 1,14.
10 De patronen in het spreken over wat ik hier de bovenkant noem, dus
de in Christus (en aan de Moeder Gods) reeds gerealiseerde voltooiing in de
heerlijkheid, komen overeen met de patronen van de eschatologische taal,
waarin de uitkomst ter sprake komt. Daarom moeten niet alleen de
voorstelling en de taal van tijd gecorrigeerd worden, maar ook die van plaats.