Jaarboek Thomas Instituut 1997 - Thomas Instituut te Utrecht

WIE KENT DE KRACHT VAN UW
TOORN?
Overwegingen aangaande de werkzaamheid van de toom
Gods en de (on)mogelijkheid deze in de geschiedenis te
herkennen'
Inleiding
H. W.M. ten Have
De toom van God is geen gangbaar of geliefd onderwerp, en het
toeschrijven van historische gebeurtenissen eraan vindt ook onder
christenen weinig bijval. Niettemin is de toom Gods een niet te
negeren bijbels gegeven. Op diverse plaatsen in de heilige Schrift
worden gebeurtenissen aan Gods toornig ingrijpen toegeschreven. Hoe
impopulair ook, Gods toom is ook een gegeven dat men soms nog wel
tegenkomt in de geloofsbeleving, als een soort verlangen naar
gerechtigheid van Godswege, maar ook in de vorm van angst voor het
oordeel, die soms scrupule in de hand werkt.
Vanwege dit laatste is er ook een soort taboe op dit
onderwerp in de prediking. Anderzijds lijkt Gods toom, als interpretatie
van negatieve gebeurtenissen, in sommige situaties en bij sommige
personen ook troostend te werken. Op zijn minst heeft een negatieve
gebeurtenis betekenis gekregen, en dat is soms beter te verdragen dan
volstrekte betekenisloosheid. In een bepaalde context kan deze
interpretatie ook troostend zijn, wanneer die negatieve gebeurtenissen
een tegenstander treffen: dan betekent het dat God ingrijpt, dat Hij niet
onverschillig toeziet. Op deze manier fungeert de toom Gods soms
ook in de psalmen (b.v. Psalm 7,7 of Psalm 20,10).
Over het algemeen lijkt het dat mensen gemakkelijker God danken
voor gebeurtenissen die zij positief ervaren, dan dat zij negatieve
gebeurtenissen aan God toeschrijven. Hier lijkt sprake van een zekere
asymmetrie, die vragen oproept tegen de achtergrond van Gods
almacht. Deze asymmetrie, tezamen met het onvermogen van mensen